Khởi nghiệp luôn là một hành trình hấp dẫn nhưng đầy chông gai. Nhiều người khi bắt đầu con đường này mang theo những giấc mơ lớn lao, niềm tin mãnh liệt và cả sự háo hức vô bờ. Tuy nhiên, thực tế thường nghiệt ngã hơn tưởng tượng. Theo thống kê, phần lớn các dự án khởi nghiệp đều thất bại trong vòng vài năm đầu tiên. Dù kết quả có thể khiến nhiều người nản lòng, nhưng phía sau mỗi thất bại là những bài học quý báu, là vốn sống không thể học được qua sách vở hay trường lớp nào. Điều quan trọng không phải là tránh né thất bại, mà là học được gì từ nó để vững vàng hơn trong những lần bắt đầu tiếp theo.

Một trong những kinh nghiệm đầu tiên và quan trọng nhất mà các nhà sáng lập rút ra từ thất bại chính là việc đánh giá sai nhu cầu thị trường. Nhiều dự án ra đời dựa trên ý tưởng cá nhân, thậm chí là đam mê của người sáng lập, nhưng lại thiếu sự xác thực với thực tế. Họ quên mất rằng, một sản phẩm tốt không có nghĩa là sản phẩm cần thiết. Thị trường không mua ý tưởng, mà mua giải pháp cho vấn đề. Nếu không có sự đồng bộ giữa ý tưởng khởi nghiệp và nhu cầu thực tế, dự án rất dễ rơi vào trạng thái lạc lõng, không có khách hàng, không có doanh thu, và cuối cùng là thất bại.

Thêm vào đó, một sai lầm phổ biến khác là quản lý tài chính yếu kém. Khi còn ở giai đoạn đầu, dòng tiền là yếu tố sống còn đối với bất kỳ startup nào. Việc chi tiêu quá đà cho marketing, thuê nhân sự hoặc phát triển sản phẩm một cách thiếu chiến lược đều có thể khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng cạn kiệt nguồn lực. Không ít nhà sáng lập vì mải mê chạy theo tăng trưởng, mở rộng quy mô trước khi xây dựng được một mô hình kinh doanh ổn định, dẫn đến việc không thể trụ vững khi dòng tiền bắt đầu cạn kiệt. Bài học ở đây là: hãy học cách kiểm soát ngân sách và duy trì một tinh thần “tối giản” cho đến khi thật sự chứng minh được tính khả thi của mô hình kinh doanh.

Kinh nghiệm khác cũng không thể bỏ qua là việc lựa chọn đội ngũ không phù hợp. Một startup không chỉ là sản phẩm hay dịch vụ, mà còn là những con người đứng sau nó. Có thể ý tưởng khởi nghiệp rất tốt, nhưng nếu đội ngũ thiếu sự gắn kết, không có kỹ năng bổ trợ lẫn nhau, hoặc không chia sẻ cùng một tầm nhìn, dự án sẽ khó có thể phát triển bền vững. Nhiều nhà sáng lập từng thú nhận rằng họ đã bỏ qua yếu tố "con người" trong giai đoạn đầu vì quá tập trung vào sản phẩm. Tuy nhiên, khi vấn đề nảy sinh, họ nhận ra rằng một nhóm tốt có thể vượt qua khó khăn, trong khi một nhóm yếu sẽ khiến khó khăn trở thành bế tắc.

Ảnh minh họa

Ngoài ra, một bài học không kém phần quan trọng là biết chấp nhận thất bại đúng lúc. Có những dự án lẽ ra nên dừng lại sớm để tiết kiệm thời gian, tiền bạc và năng lượng, nhưng người sáng lập lại tiếp tục duy trì trong hy vọng mơ hồ về sự “lội ngược dòng”. Họ đầu tư thêm, đổ thêm nguồn lực vào một mô hình đã chứng minh là không hiệu quả. Thực tế cho thấy, việc từ bỏ đúng lúc không đồng nghĩa với thất bại hoàn toàn, mà là một bước chuyển cần thiết để học hỏi và chuẩn bị cho những lần khởi nghiệp tiếp theo. Biết lùi một bước đôi khi lại là bước tiến dài về sau.

Cuối cùng, có lẽ kinh nghiệm sâu sắc nhất mà những người từng thất bại có được chính là sự trưởng thành trong tư duy. Họ học cách nhìn sự việc đa chiều, biết lắng nghe phản hồi, chấp nhận sai lầm và sửa sai. Họ không còn nhìn thất bại như một cái kết, mà coi đó là một phần tất yếu trong quá trình phát triển. Tư duy này không chỉ giúp họ vượt qua khủng hoảng tinh thần, mà còn giúp họ trở thành những nhà sáng lập kiên cường, linh hoạt và sáng suốt hơn trong tương lai.

Dù thất bại có thể mang lại nỗi đau và sự mất mát, nhưng đối với những ai dám đối mặt và học hỏi, đó là một kho tàng vô giá. Mỗi lần vấp ngã đều là một bước tiến gần hơn đến thành công. Bởi lẽ, khởi nghiệp không chỉ là việc tạo ra một doanh nghiệp, mà còn là hành trình khám phá bản thân, rèn luyện bản lĩnh và trưởng thành qua từng thử thách. Những người từng thất bại – nếu biết cách đứng dậy – chính là những người có khả năng thành công lớn nhất trong tương lai.

CASTI Hub tổng hợp