Trong những năm gần đây, khái niệm “khởi nghiệp” đã trở thành từ khóa phổ biến trong tư duy và lối sống của giới trẻ hiện đại. Ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, số lượng doanh nghiệp mới thành lập do người trẻ điều hành ngày càng gia tăng một cách đáng kể. Các hội thảo về khởi nghiệp, các chương trình truyền hình thực tế gọi vốn và các không gian làm việc chung (co-working spaces) xuất hiện ngày một nhiều, phản ánh một sự dịch chuyển rõ rệt trong tư duy nghề nghiệp của thế hệ mới. Khác với thế hệ đi trước, vốn đề cao sự ổn định trong công việc, thế hệ trẻ ngày nay lại khao khát tự do, sáng tạo và mong muốn tạo dấu ấn riêng qua con đường làm chủ. Nhưng điều gì đứng sau làn sóng khởi nghiệp bùng nổ này? Phải chăng đây chỉ là một trào lưu nhất thời, hay là biểu hiện của một sự chuyển hóa sâu sắc trong nhận thức và khát vọng sống của người trẻ?

Một trong những nguyên nhân lớn nhất thúc đẩy làn sóng khởi nghiệp ở giới trẻ chính là sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và internet. Trước đây, việc thành lập một doanh nghiệp đòi hỏi nguồn vốn lớn, hạ tầng phức tạp và mối quan hệ sâu rộng trong giới kinh doanh. Ngày nay, với một chiếc laptop và kết nối mạng, bất kỳ ai cũng có thể tạo ra một sản phẩm kỹ thuật số, xây dựng thương hiệu cá nhân, tiếp cận khách hàng toàn cầu và triển khai mô hình kinh doanh của riêng mình. Công nghệ đã phá bỏ nhiều rào cản truyền thống, làm cho hành trình khởi nghiệp trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết. Các nền tảng mạng xã hội, thương mại điện tử, công cụ quảng cáo số và trí tuệ nhân tạo đã trao vào tay người trẻ những công cụ mạnh mẽ để hiện thực hóa ý tưởng một cách nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.

Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, sự thay đổi trong quan điểm về thành công cũng góp phần lý giải xu hướng này. Đối với nhiều người trẻ hiện đại, thành công không còn bị giới hạn bởi vị trí trong một công ty lớn hay mức lương cố định hàng tháng. Họ tìm kiếm ý nghĩa trong công việc, mong muốn được làm điều mình thích và tạo ra giá trị tích cực cho cộng đồng. Khởi nghiệp, với bản chất sáng tạo và thử thách, trở thành con đường để họ khẳng định bản thân, theo đuổi đam mê và tạo ra dấu ấn cá nhân. Không ít người trẻ chọn rời bỏ những công việc ổn định để bắt đầu hành trình mới, nơi họ có thể tự định đoạt tương lai và tự do sáng tạo không giới hạn. Chính nhu cầu khẳng định giá trị cá nhân, hơn là mục tiêu lợi nhuận thuần túy, đã khiến khởi nghiệp trở thành một lựa chọn hấp dẫn.

Một yếu tố nữa không thể bỏ qua là ảnh hưởng từ truyền thông và những hình mẫu thành công trong cộng đồng khởi nghiệp. Những cái tên như Elon Musk, Mark Zuckerberg hay Nguyễn Hà Đông trở thành biểu tượng truyền cảm hứng cho hàng triệu người trẻ trên toàn thế giới. Truyền thông xã hội liên tục đưa tin về các startup gọi vốn thành công, các unicorn tỷ đô, hay những hành trình "tay trắng làm nên cơ nghiệp". Mặc dù một phần trong số đó có thể bị thổi phồng, nhưng không thể phủ nhận rằng hình ảnh của người trẻ dám nghĩ, dám làm, dám thất bại đã trở thành một biểu tượng thời đại. Sự ngưỡng mộ, học hỏi và mong muốn được giống như những người đi trước là động lực khiến nhiều người trẻ mạnh dạn bước ra khỏi vùng an toàn để theo đuổi con đường riêng.

Tuy nhiên, phía sau sự bùng nổ đó cũng là những thực tế đầy khắc nghiệt mà không phải ai cũng sẵn sàng đối mặt. Tỷ lệ thất bại trong khởi nghiệp vẫn ở mức rất cao, với phần lớn các doanh nghiệp nhỏ phải đóng cửa trong vòng 3 đến 5 năm đầu tiên. Sự thiếu kinh nghiệm, thiếu kiến thức quản trị, quản lý tài chính yếu kém, cùng với kỳ vọng không thực tế, khiến nhiều người trẻ dễ bị vỡ mộng khi đối mặt với khó khăn. Trong khi truyền thông thường chỉ tập trung vào những câu chuyện thành công, thì phần lớn thất bại lại ít được nhắc đến, tạo ra một ảo tưởng rằng khởi nghiệp là con đường dễ dàng dẫn đến giàu có. Điều này có thể dẫn đến làn sóng khởi nghiệp theo phong trào, mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cả về kiến thức lẫn tâm lý.

Mặt khác, sự hỗ trợ từ hệ sinh thái khởi nghiệp đang ngày càng hoàn thiện cũng góp phần tiếp sức cho các bạn trẻ. Các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm, chương trình ươm tạo doanh nghiệp, sự kiện kết nối startup và nhà đầu tư xuất hiện nhiều hơn, tạo điều kiện để người trẻ có cơ hội tiếp cận vốn, kiến thức và mạng lưới chuyên gia. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy khởi nghiệp không còn là hành trình đơn độc mà đang dần trở thành một xu thế có hệ thống hỗ trợ bài bản phía sau.

Tóm lại, làn sóng khởi nghiệp trong giới trẻ không phải là một hiện tượng ngẫu nhiên, mà là kết quả của sự thay đổi sâu sắc trong công nghệ, nhận thức, giá trị sống và môi trường hỗ trợ. Tuy nhiên, để khởi nghiệp không chỉ là một cơn sốt mà trở thành một hành trình thực sự ý nghĩa, người trẻ cần trang bị cho mình cái nhìn thực tế, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và bản lĩnh vượt qua thử thách. Khởi nghiệp là một con đường đáng đi, nhưng chỉ dành cho những ai đủ dũng cảm và kiên định để biến đam mê thành giá trị thực sự.

CASTI Hub tổng hợp