Trong hành trình đầu tư, không ai có thể tránh khỏi những giai đoạn thị trường suy giảm. Thị trường đi xuống là một phần tất yếu trong chu kỳ vận động của kinh tế và tài chính. Đó có thể là kết quả của suy thoái kinh tế, khủng hoảng tài chính, biến động địa chính trị hoặc tâm lý hoảng loạn của nhà đầu tư. Trong những thời điểm như vậy, nỗi sợ hãi thường lấn át lý trí, khiến nhiều người vội vàng bán tháo tài sản, chấp nhận thua lỗ để thoát khỏi rủi ro ngắn hạn. Tuy nhiên, đối với những nhà đầu tư thông minh và có chiến lược, thị trường đi xuống lại là cơ hội để tái cơ cấu danh mục, tích lũy tài sản chất lượng với giá thấp và chuẩn bị cho sự phục hồi trong tương lai. Vậy làm thế nào để đầu tư hiệu quả trong bối cảnh thị trường đi xuống?

Trước hết, điều quan trọng nhất là giữ vững tâm lý và tránh hành động theo cảm tính. Khi thị trường giảm mạnh, nhà đầu tư dễ rơi vào trạng thái lo lắng, hoảng loạn và đưa ra quyết định dựa trên nỗi sợ thay vì phân tích hợp lý. Trong những thời điểm này, việc giữ cho tâm trí bình tĩnh và kỷ luật với chiến lược đã đề ra là yếu tố quyết định. Không nên vội vàng cắt lỗ một cách vô tội vạ, cũng không nên lao vào bắt đáy khi chưa có căn cứ rõ ràng. Việc theo dõi thị trường một cách khách quan, đánh giá tình hình dựa trên dữ liệu thực tế thay vì tin đồn hay tâm lý đám đông sẽ giúp nhà đầu tư duy trì lập trường vững vàng và tránh được những sai lầm nghiêm trọng.

Tiếp theo, đây là thời điểm lý tưởng để xem xét và đánh giá lại danh mục đầu tư hiện tại. Khi thị trường sụt giảm, không phải tất cả tài sản đều bị ảnh hưởng như nhau. Một số tài sản mất giá vì yếu tố kỹ thuật tạm thời, trong khi những tài sản khác giảm vì lý do căn bản như hiệu quả kinh doanh sa sút, rủi ro pháp lý hoặc mô hình kinh doanh lỗi thời. Nhà đầu tư cần rà soát lại từng khoản đầu tư để xác định xem tài sản nào vẫn còn tiềm năng phục hồi trong dài hạn và tài sản nào nên được cắt giảm để giảm thiểu tổn thất. Việc tái cấu trúc danh mục không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất mà còn mang lại sự linh hoạt trong quản lý rủi ro.

Ảnh minh họa

Trong giai đoạn thị trường giảm điểm, việc tìm kiếm và đầu tư vào các tài sản có giá trị thực nhưng bị định giá thấp là một chiến lược hiệu quả. Những doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững chắc, dòng tiền ổn định, khả năng thích nghi tốt với biến động và tiềm năng tăng trưởng dài hạn thường bị bán tháo cùng với toàn thị trường trong thời kỳ khủng hoảng. Đây chính là lúc nhà đầu tư giá trị vào cuộc, mua vào những cổ phiếu tốt với mức giá hấp dẫn và nắm giữ cho đến khi thị trường hồi phục. Cách tiếp cận này đòi hỏi sự kiên nhẫn và tầm nhìn dài hạn nhưng thường mang lại tỷ suất sinh lời vượt trội so với các chiến lược đầu tư ngắn hạn khác.

Một chiến lược khác cũng rất hữu ích khi thị trường đi xuống là áp dụng phương pháp đầu tư trung bình giá. Thay vì đầu tư toàn bộ vốn một lúc, nhà đầu tư có thể chia nhỏ khoản tiền và đầu tư theo từng giai đoạn, bất kể thị trường đang lên hay xuống. Cách làm này giúp giảm thiểu rủi ro mua phải giá cao, đồng thời tận dụng các thời điểm giá thấp để tăng lượng tài sản nắm giữ. Đây là phương pháp phù hợp với những nhà đầu tư không có khả năng dự đoán chính xác điểm đáy của thị trường nhưng vẫn muốn tham gia đầu tư một cách kỷ luật và hiệu quả.

Bên cạnh việc đầu tư vào cổ phiếu hay bất động sản, nhà đầu tư cũng nên cân nhắc phân bổ một phần tài sản vào các kênh phòng thủ như vàng, trái phiếu chính phủ, hoặc quỹ đầu tư an toàn. Những công cụ này có xu hướng ổn định hơn khi thị trường biến động và có thể đóng vai trò như một "tấm đệm" bảo vệ danh mục tổng thể. Việc xây dựng một danh mục đa dạng với sự kết hợp giữa tài sản tăng trưởng và tài sản phòng thủ giúp giảm thiểu sự ảnh hưởng tiêu cực từ các cú sốc thị trường và duy trì sự cân bằng trong dài hạn.

Cuối cùng, thị trường đi xuống là thời điểm tốt để học hỏi và rèn luyện bản thân. Đây là lúc mà nhà đầu tư có thể nhìn lại những sai lầm, đánh giá lại phương pháp đầu tư và tích lũy thêm kiến thức tài chính. Những trải nghiệm trong thời kỳ khó khăn sẽ giúp hình thành tư duy đầu tư vững chắc hơn, nâng cao khả năng phân tích và ra quyết định trong tương lai. Thay vì bị động và sợ hãi, việc chủ động trang bị kiến thức, theo dõi xu hướng vĩ mô và cập nhật chiến lược phù hợp sẽ giúp nhà đầu tư chuẩn bị tốt hơn cho sự phục hồi tất yếu của thị trường.

Tóm lại, đầu tư trong thị trường đi xuống không phải là hành trình của những quyết định vội vã hay sự tháo chạy trong hoảng loạn, mà là cuộc chơi của những ai có bản lĩnh, tầm nhìn và chiến lược rõ ràng. Khi biết cách kiểm soát cảm xúc, tái cấu trúc danh mục hợp lý, lựa chọn tài sản có giá trị và kiên trì với kế hoạch đã định, nhà đầu tư sẽ biến thách thức thành cơ hội, và khi thị trường phục hồi, thành quả sẽ đến như phần thưởng xứng đáng cho những ai biết vững vàng vượt qua sóng gió.

CASTI Hub tổng hợp