Ảnh minh họa

Trong những năm gần đây, phong trào khởi nghiệp trong học sinh, sinh viên diễn ra sôi nổi. Rất nhiều bạn trẻ đã mạnh dạn trình bày ý tưởng, thành lập dự án, và tham gia các cuộc thi, chương trình hỗ trợ do trường học, doanh nghiệp hoặc các tổ chức tổ chức. Đây là một bước khởi đầu rất đáng quý, bởi nó không chỉ tạo điều kiện cho các bạn cọ xát với thực tế mà còn mở ra cánh cửa cho những ước mơ kinh doanh, sáng tạo của thế hệ trẻ. Tuy nhiên, một thực tế đáng chú ý là sau khi các cuộc thi kết thúc, chương trình hỗ trợ khép lại, nhiều dự án gặp khó khăn trong việc tiếp tục duy trì và phát triển dự án. Vậy làm sao để duy trì và phát triển dự án khởi nghiệp của học sinh, sinh viên khi không còn được hỗ trợ? Đây là câu hỏi quan trọng mà mỗi bạn trẻ làm startup cần suy nghĩ nghiêm túc nếu thực sự muốn đi đường dài.

Việc kết thúc hỗ trợ không có nghĩa là kết thúc dự án. Rất nhiều bạn trẻ khi rời khỏi sự hỗ trợ của thầy cô, mentor hoặc các chương trình tài trợ, thường có cảm giác hụt hẫng và mất phương hướng. Khi còn được hỗ trợ, mọi thứ dường như “thuận buồm xuôi gió”: có người hướng dẫn, có kinh phí, có sân chơi, thậm chí có truyền thông hỗ trợ. Nhưng khi rời khỏi khuôn khổ đó, áp lực thực tế ập đến: làm sao để duy trì sản phẩm, tìm khách hàng, chia thời gian giữa học tập và khởi nghiệp, kiếm tiền để xoay vòng vốn... Những vấn đề này hoàn toàn là thật và không dễ giải quyết, nhưng cũng không phải là không thể vượt qua.

Muốn tiếp tục duy trì một dự án sau khi không còn được hỗ trợ, điều đầu tiên là cần xác định lại mục tiêu thật sự của dự án: vì đam mê, vì nhu cầu xã hội, hay vì một cuộc thi?  

Tiếp theo, một yếu tố cực kỳ quan trọng là đơn giản hóa mô hình hoạt động và tinh gọn chi phí. Khi không còn được cấp vốn, người vận hành dự án cần xác định lại: đâu là chi phí bắt buộc, đâu là chi phí có thể cắt giảm? Đâu là tính năng, sản phẩm hoặc hoạt động cốt lõi, và đâu là phần thừa? Việc thu nhỏ quy mô ban đầu không phải là một bước lùi, mà là cách để sống sót.  

Một khía cạnh khác cần được đặc biệt chú ý là khả năng tự học và tự vận hành. Khi không còn mentor kề bên, không còn chuyên gia hỗ trợ, bạn phải học cách xoay sở một mình hoặc cùng đồng đội. Internet chính là “trường học thứ hai” giúp bạn bổ sung kỹ năng: từ marketing cơ bản, lập kế hoạch tài chính, đến thiết kế sản phẩm hay sử dụng các công cụ miễn phí. Việc trang bị kỹ năng số và tư duy quản trị đơn giản sẽ giúp bạn duy trì dự án mà không cần phụ thuộc vào sự giúp đỡ bên ngoài. Quan trọng nhất là tinh thần “không chờ đợi” – thay vì đợi có tài trợ mới làm, hãy nghĩ cách làm với những gì mình đang có.

Xây dựng mối quan hệ và tìm đồng minh cũng là chiến lược sống còn.Khi không còn nhận hỗ trợ từ trường hay tổ chức ban đầu, dự án cần tìm kiếm cộng đồng ngoài kia – nơi có những người trẻ cũng đang khởi nghiệp giống bạn. Các câu lạc bộ khởi nghiệp, nhóm Facebook, diễn đàn sinh viên sáng tạo... là những “hệ sinh thái nhỏ” nơi bạn có thể học hỏi, kết nối và thậm chí tìm người hợp tác. Đôi khi, một người bạn giỏi thiết kế, một anh khóa trên từng gọi vốn thành công, hay một chị làm trong ngành có thể cho bạn những lời khuyên cực kỳ thiết thực, hơn bất kỳ cuốn sách nào. Đừng ngại hỏi, đừng ngại xin giúp – vì sự chủ động là dấu hiệu rõ nhất của một người muốn đi xa.

Tìm những nguồn hỗ trợ mới thay thế cũng là một bước đi chiến lược. Dù chương trình đầu tiên đã kết thúc, bạn vẫn có thể tìm các nguồn tài trợ mới như: quỹ hỗ trợ khởi nghiệp thanh niên, các cuộc thi cấp tỉnh, quốc gia, hoặc thậm chí các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ sinh viên làm dự án vì cộng đồng. Nhiều bạn trẻ đã gọi vốn thành công nhờ kiên trì nộp hồ sơ đến các chương trình như vậy. Dù tỉ lệ cạnh tranh cao, nhưng nếu bạn có một dự án nghiêm túc, khả thi và mang lại giá trị thật, cơ hội luôn tồn tại.

Cuối cùng, phải học cách chấp nhận rằng không phải dự án nào cũng đi đến thành công, nhưng bạn vẫn sẽ trưởng thành nếu dám tiếp tục. Có những dự án sau vài tháng tự vận hành nhận ra không có thị trường, không khả thi, hoặc nhóm không còn đủ thời gian theo đuổi. Việc dừng lại trong trường hợp này không phải là thất bại – mà là bài học. Quan trọng là bạn hiểu mình đã học được gì từ quá trình đó: làm việc nhóm, xử lý tình huống, hiểu thị trường, xây dựng sản phẩm, rèn luyện tư duy làm chủ… Tất cả những điều đó sẽ là nền móng cho những lần khởi nghiệp tiếp theo, trưởng thành và bài bản hơn.

Tóm lại, duy trì một dự án khởi nghiệp sau khi không còn được hỗ trợ là một thử thách thật sự – nhưng đồng thời cũng là cơ hội để các bạn học sinh, sinh viên từ người khởi đầu được “trao cơ hội”, trở thành người kiến tạo thực sự. Sự bền bỉ, linh hoạt, tinh thần cầu tiến và khả năng học hỏi chính là hành trang quý nhất để các bạn tiếp tục con đường dài phía trước – dù có còn được hỗ trợ hay không. Và biết đâu, chính những giai đoạn khó khăn nhất hôm nay sẽ là câu chuyện truyền cảm hứng cho thế hệ startup sau này, bắt đầu từ một thời điểm không ai còn trợ giúp – nhưng có một nhóm bạn trẻ đã không bỏ cuộc.

Castihub tổng hợp