Ảnh minh họa

Trong một dự án khởi nghiệp, người vận hành thường không đơn thuần đảm nhận một vai trò duy nhất. Trái lại, họ gần như phải làm đủ mọi việc: từ lên ý tưởng, tìm đối tác, chạy quảng cáo, tuyển dụng, thậm chí là tự đóng gói hàng, chăm sóc khách hàng hay dọn văn phòng. Chính vì vậy, “khả năng đa nhiệm” – tức năng lực đảm nhận và xoay chuyển nhiều vai trò khác nhau – không chỉ là một lợi thế, mà còn là điều kiện tồn tại bắt buộc trong giai đoạn đầu của bất kỳ startup nào.

Sở dĩ có tình trạng đó là vì phần lớn các dự án khởi nghiệp thường khởi đầu với nguồn lực hạn chế: nhân lực ít, tài chính eo hẹp, kinh nghiệm còn non. Trong bối cảnh đó, người sáng lập và người vận hành phải làm nhiều hơn một việc, học nhiều hơn một kỹ năng, và đóng nhiều hơn một vai. Sáng họ có thể là người đi tiếp thị sản phẩm, trưa họ viết nội dung cho mạng xã hội, chiều họ làm việc với nhà cung cấp, tối đến lại phải xử lý đơn hàng hay hỗ trợ khách hàng. Nếu thiếu sự linh hoạt và khả năng “đa nhiệm”, dự án sẽ khó có thể duy trì hoạt động, chưa nói đến phát triển.

Tuy nhiên, khả năng đảm nhiệm nhiều vai trò không đơn thuần là làm cho xong việc. Người vận hành hiệu quả không chỉ “làm được” nhiều việc, mà còn phải “hiểu” vai trò của từng vị trí – từ tài chính, marketing đến kỹ thuật và vận hành – để biết cách kết nối và tối ưu các đầu việc với nhau. Họ cần tư duy hệ thống, vừa nhìn được bức tranh toàn cảnh, vừa nắm được các chi tiết cụ thể. Một chiến dịch quảng cáo không chỉ là viết bài và chạy ads, mà còn liên quan đến tồn kho, dòng tiền, đội ngũ xử lý đơn hàng. Nếu người vận hành không có góc nhìn liên ngành, việc triển khai sẽ thiếu liền mạch, dễ phát sinh mâu thuẫn và tốn kém chi phí.

Khả năng “đa nhiệm” cũng đòi hỏi người vận hành phải học liên tục. Thế giới khởi nghiệp thay đổi rất nhanh. Hôm nay, bạn học cách dùng Canva để làm ảnh; ngày mai, bạn phải biết dùng Notion để quản lý dự án; ngày kia, có thể bạn cần học thêm kỹ năng pitching để gọi vốn. Trong hoàn cảnh đó, ai nhanh nhạy, chịu khó tìm hiểu và học cái mới mỗi ngày sẽ có nhiều lợi thế. Việc này đôi khi khiến người vận hành rơi vào trạng thái căng thẳng, vì phải thích nghi liên tục và luôn thấy mình “chưa đủ giỏi”. Nhưng cũng chính nhờ vậy, họ lớn lên nhanh, bền bỉ hơn và có tư duy linh hoạt – thứ mà các tổ chức lớn thường phải mất rất nhiều thời gian để xây dựng.

Một điều thú vị là khả năng “đa nhiệm” trong khởi nghiệp không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn bao hàm cả năng lực tâm lý và giao tiếp. Người vận hành phải biết cách nói chuyện với nhiều kiểu người: nhà đầu tư thì cần sự thuyết phục và logic; nhân sự thì cần đồng cảm và động viên; khách hàng thì cần sự lắng nghe và linh hoạt; còn đối tác thì cần sự chuyên nghiệp và rõ ràng. Mỗi người, mỗi bối cảnh đòi hỏi cách ứng xử khác nhau. Do đó, người vận hành giỏi thường là người rất giỏi “đọc tình huống” và “đổi vai” phù hợp, không gò bó vào một phong cách cứng nhắc.

Dù vậy, không thể phủ nhận rằng việc làm quá nhiều việc trong một thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng kiệt sức. Đây là mặt trái phổ biến của mô hình “đa nhiệm”. Nhiều người vận hành rơi vào vòng xoáy của sự bận rộn: thức khuya, làm việc không ngừng nghỉ, lúc nào cũng cảm thấy mình đang gánh tất cả. Nếu không biết cách phân chia thời gian, ưu tiên đầu việc và tìm người hỗ trợ đúng lúc, khả năng “đa nhiệm” dễ dẫn đến tình trạng quá tải, không có thời gian để nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng.

Vì thế, phát triển khả năng “đa nhiệm” không có nghĩa là làm tất cả mọi thứ mãi mãi. Mục tiêu sau cùng vẫn là xây dựng hệ thống đủ vững để người vận hành có thể dần dần trao quyền, phân việc và tạo ra đội ngũ đa năng chứ không chỉ có cá nhân đa năng. Một người vận hành thông minh là người biết rõ thời điểm mình cần giữ vai trò trung tâm và thời điểm mình nên lui lại, để những người khác phát triển. Khi dự án lớn lên, việc vận hành một mình sẽ không còn phù hợp. Sự “đa nhiệm” khi ấy sẽ chuyển hóa thành khả năng huấn luyện và xây dựng đội ngũ có năng lực giống mình – hoặc thậm chí giỏi hơn mình.

Có một điều đáng nói là khả năng “đa nhiệm” không nhất thiết phải có từ đầu. Nhiều bạn trẻ bắt đầu khởi nghiệp khi chỉ biết một kỹ năng: viết nội dung, thiết kế, làm sản phẩm… nhưng nhờ quá trình làm thật, vấp ngã thật, họ dần học thêm nhiều thứ khác. Chính tinh thần sẵn sàng làm mọi việc, không ngại tay chân, không ngại học hỏi đã rèn cho họ bản lĩnh và kỹ năng đa dạng hơn. Không ai sinh ra đã biết cách điều hành một startup – nhưng ai cũng có thể học và phát triển khả năng “đa nhiệm” nếu có thái độ cầu thị và sự kiên trì.

Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến yếu tố công nghệ – thứ đang góp phần “mở rộng cánh tay” cho người vận hành khởi nghiệp. Nhờ có các công cụ kỹ thuật số, họ có thể tự làm được nhiều việc hơn mà trước đây phải thuê cả đội. Một người có thể thiết kế, lập kế hoạch, truyền thông, chăm sóc khách hàng – tất cả chỉ với một chiếc laptop. Công nghệ không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn mở ra cơ hội cho những người khởi nghiệp đơn độc có thể cạnh tranh với những tổ chức lớn, miễn là họ biết cách tận dụng và quản lý công việc hiệu quả.

Trên hành trình khởi nghiệp, sự đa nhiệm đôi khi là gánh nặng, nhưng cũng là ngọn lửa rèn luyện ý chí và năng lực toàn diện. Càng đa nhiệm, người vận hành càng hiểu rõ mình hơn, hiểu dự án hơn và có thể dẫn dắt đội ngũ đi xa hơn. Dù ở giai đoạn nào – mới bắt đầu hay đang mở rộng – đây luôn là một trong những năng lực nền tảng giúp startup không chỉ tồn tại, mà còn phát triển bền vững trong môi trường nhiều biến động.

Castihub tổng hợp