Trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ mạnh mẽ chưa từng thấy, ngành giao hàng đang trải qua một cuộc cách mạng sâu rộng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng vượt bậc này cũng đi kèm với những hệ lụy môi trường nghiêm trọng: từ lượng khí thải carbon khổng lồ, tắc nghẽn đô thị đến núi rác thải bao bì. Giữa bức tranh đó, một thế hệ doanh nghiệp khởi nghiệp mới đang nổi lên, không chỉ nhằm giải quyết các vấn đề logistics mà còn cam kết sâu sắc với sự bền vững. Họ đang định hình lại cách chúng ta nhận hàng, biến mỗi chuyến giao hàng thành một bước tiến nhỏ hướng tới một hành tinh xanh hơn. Để hiểu rõ tại sao giao hàng bền vững không chỉ là một lựa chọn mà đang dần trở thành một yêu cầu, chúng ta cần nhìn nhận toàn cảnh bức tranh thị trường và những áp lực đang định hình nó.

Trong thập kỷ qua, thương mại điện tử đã phát triển với tốc độ chóng mặt. Theo Statista, doanh số bán lẻ điện tử toàn cầu dự kiến sẽ đạt khoảng 8,1 nghìn tỷ USD vào năm 2026. Tại Việt Nam, theo báo cáo e-Conomy SEA 2023 của Google, Temasek và Bain & Company, nền kinh tế số của Việt Nam được dự báo đạt 45 tỷ USD vào năm 2025, với thương mại điện tử là động lực tăng trưởng chính. Sự tăng trưởng này kéo theo nhu cầu giao hàng tăng vọt, tạo ra hàng triệu chuyến xe mỗi ngày.

Tuy nhiên, sự tiện lợi này đi kèm với cái giá phải trả cho môi trường và xã hội: Khí thải carbon và ô nhiễm không khí: Hàng triệu phương tiện giao hàng, chủ yếu chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, thải ra một lượng lớn khí CO2 và các chất gây ô nhiễm khác như NOx, PM2.5. Các thành phố lớn trên thế giới và ở Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm tiếng ồn: Số lượng phương tiện tăng đột biến gây áp lực lên hạ tầng giao thông đô thị, dẫn đến tắc nghẽn, lãng phí thời gian và nhiên liệu. Tiếng ồn từ động cơ và còi xe cũng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống ở các khu dân cư.

Rác thải bao bì: Mỗi đơn hàng thường được đóng gói bằng nhiều lớp bao bì nhựa, xốp, carton dùng một lần. Lượng rác thải khổng lồ này gây áp lực nghiêm trọng lên hệ thống xử lý rác, dẫn đến ô nhiễm đất, nước và đại dương.

Thiếu hiệu quả vận hành: Nhiều tuyến đường giao hàng chưa được tối ưu hóa, dẫn đến lãng phí nhiên liệu, thời gian và tăng chi phí vận hành.

Nhận thức về những vấn đề này đang thúc đẩy một sự thay đổi đáng kể: Chính phủ và Quy định Pháp luật: Nhiều quốc gia và thành phố đang ban hành các quy định về vùng phát thải thấp (Low Emission Zones - LEZ), cấm hoặc hạn chế phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch vào trung tâm thành phố. Các chính sách khuyến khích sử dụng xe điện, năng lượng tái tạo, và các gói hỗ trợ cho doanh nghiệp xanh cũng ngày càng phổ biến. Ví dụ, Liên minh Châu Âu đang đặt mục tiêu giảm 55% phát thải khí nhà kính vào năm 2030.

Nhận thức của Người tiêu dùng: Thế hệ trẻ (Gen Z, Millennials) đặc biệt quan tâm đến các vấn đề môi trường và xã hội. Các khảo sát cho thấy ngày càng nhiều người tiêu dùng sẵn sàng trả thêm tiền hoặc lựa chọn các thương hiệu có trách nhiệm xã hội. Họ yêu cầu sự minh bạch về nguồn gốc sản phẩm và tác động của chúng lên môi trường.

Doanh nghiệp lớn và Chuỗi cung ứng xanh: Các tập đoàn đa quốc gia và các sàn thương mại điện tử lớn đang chịu áp lực từ nhà đầu tư và công chúng phải có chiến lược bền vững. Họ đang tích hợp yếu tố ESG (Environmental, Social, Governance) vào mọi khía cạnh hoạt động, bao gồm cả logistics. Điều này tạo ra nhu cầu hợp tác với các đối tác giao hàng xanh, có cam kết rõ ràng về giảm phát thải và quản lý rác thải.

Đối với các nhà khởi nghiệp, đây không chỉ là một thách thức mà còn là một cơ hội vàng. Giao hàng bền vững mang lại nhiều lợi ích chiến lược:

Lợi thế cạnh tranh độc đáo: Trong một thị trường giao hàng đông đúc, cam kết bền vững giúp doanh nghiệp nổi bật, thu hút phân khúc khách hàng và đối tác cao cấp.

Nâng cao hình ảnh thương hiệu: Xây dựng thương hiệu tích cực, tạo dựng niềm tin và sự trung thành từ khách hàng.

Tiết kiệm chi phí dài hạn: Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu có thể cao hơn, nhưng chi phí vận hành xe điện thấp hơn nhiều so với xe xăng (điện rẻ hơn nhiên liệu, ít bảo dưỡng hơn).

Ví dụ minh họa: Một chiếc xe máy điện tiêu thụ khoảng 2-3 kWh/100km, tương đương khoảng 5.000-7.000 VNĐ tiền điện, trong khi một chiếc xe máy xăng tiêu thụ 2-3 lít xăng/100km, tương đương 45.000-70.000 VNĐ tiền xăng (với giá xăng hiện tại).

Thu hút nhân tài: Nhiều người trẻ có động lực làm việc cho các công ty có mục đích rõ ràng và đóng góp tích cực cho xã hội.

Tiếp cận nguồn vốn xanh: Các quỹ đầu tư và ngân hàng ngày càng ưu tiên tài trợ cho các dự án và doanh nghiệp có yếu tố bền vững.

Kết thúc phần 1 mời các bạn đón xem phần 2 Khởi Nghiệp Kỷ Nguyên Xanh – Hành Trình Xây Dựng Doanh Nghiệp Giao Hàng Bền Vững Trong Thời Đại Số.

Castihub tổng hợp