Kỷ nguyên số đã và đang làm thay đổi sâu sắc mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực kinh doanh và khởi nghiệp. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, Internet, trí tuệ nhân tạo và các nền tảng kỹ thuật số không chỉ mở ra những cơ hội chưa từng có mà còn tạo ra thách thức mới đối với những người khởi nghiệp. Trong bối cảnh đó, khởi nghiệp không còn đơn thuần là hành trình bắt đầu một công việc kinh doanh mới mà là quá trình tận dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo và tư duy toàn cầu để tạo ra giá trị thực sự khác biệt trong một thế giới không ngừng biến đổi. Vì vậy, hiểu rõ khởi nghiệp trong kỷ nguyên số chính là nắm bắt bản chất của một cuộc cách mạng toàn diện về cách con người tư duy, hành động và phát triển.

Khởi nghiệp trong kỷ nguyên số không chỉ là việc mở một công ty sử dụng công nghệ mà còn là việc tận dụng sức mạnh của công nghệ để giải quyết các vấn đề thực tiễn một cách hiệu quả và đột phá. Nếu như trước đây, một ý tưởng kinh doanh phải trải qua nhiều năm tích lũy vốn, xây dựng cơ sở vật chất và mạng lưới phân phối thì ngày nay, với chỉ một chiếc máy tính kết nối Internet, một cá nhân có thể xây dựng nền tảng dịch vụ, tiếp cận thị trường toàn cầu và tạo ra giá trị kinh tế. Điều này thể hiện rõ trong sự xuất hiện của hàng loạt startup công nghệ có tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong thời gian ngắn như Airbnb, Uber, hoặc các nền tảng thương mại điện tử như Shopify, TikTok Shop. Họ không nhất thiết phải sở hữu tài sản vật chất, nhưng họ sở hữu dữ liệu, công nghệ và khả năng tiếp cận người dùng nhanh chóng.

Một đặc trưng nổi bật của khởi nghiệp trong thời đại số là sự linh hoạt và tốc độ. Trong môi trường kinh doanh truyền thống, quy trình ra quyết định thường kéo dài, đòi hỏi nhiều tầng lớp phê duyệt. Trong khi đó, doanh nghiệp khởi nghiệp số phải hoạt động với tốc độ cao, liên tục thử nghiệm, đánh giá và thay đổi. Tư duy "lean startup" – khởi nghiệp tinh gọn – được áp dụng rộng rãi, khuyến khích việc ra mắt sản phẩm mẫu sớm, thu thập phản hồi từ người dùng và cải tiến liên tục dựa trên dữ liệu thực tế. Nhờ đó, rủi ro được giảm thiểu và khả năng thành công được nâng cao. Đây là một sự thay đổi căn bản so với cách khởi nghiệp truyền thống vốn thiên về sự chuẩn bị lâu dài và hoàn thiện trước khi ra mắt thị trường.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, khởi nghiệp trong kỷ nguyên số không chỉ là câu chuyện của công nghệ, mà còn là câu chuyện của con người. Yếu tố con người – đặc biệt là tư duy sáng tạo, khả năng học hỏi nhanh và tinh thần dấn thân – vẫn giữ vai trò trung tâm. Trong môi trường biến động không ngừng, người khởi nghiệp cần có khả năng thích ứng cao, sẵn sàng đối mặt với thất bại và không ngừng học hỏi từ thực tế. Họ phải không chỉ là những người làm chủ công nghệ, mà còn là những người kể chuyện giỏi, biết truyền cảm hứng, xây dựng cộng đồng và tạo dựng niềm tin nơi khách hàng, đối tác và nhà đầu tư. Công nghệ có thể giúp mở đường, nhưng chính con người mới là yếu tố quyết định sự bền vững và phát triển của một startup.

Ngoài ra, một xu hướng đáng chú ý trong khởi nghiệp số là toàn cầu hóa ngay từ ngày đầu tiên. Với Internet, mọi giới hạn về địa lý gần như bị xóa bỏ. Một ứng dụng được phát triển tại Việt Nam có thể được tải xuống và sử dụng bởi người dùng ở Mỹ, Nhật Bản hoặc châu Phi. Điều này đồng nghĩa với việc startup phải suy nghĩ lớn ngay từ đầu, phải có tư duy toàn cầu hóa về sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh. Đồng thời, điều này cũng đòi hỏi sự am hiểu văn hóa đa dạng, kỹ năng quản trị quốc tế và khả năng thích nghi với nhiều thị trường khác nhau.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội rộng mở, khởi nghiệp trong kỷ nguyên số cũng đối mặt với nhiều thách thức mới. Sự cạnh tranh trở nên gay gắt hơn bao giờ hết khi mọi ý tưởng đều có thể bị sao chép nhanh chóng. Vấn đề bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư người dùng, sự phụ thuộc vào các nền tảng công nghệ lớn và tốc độ thay đổi của công nghệ khiến các doanh nghiệp nhỏ luôn phải cảnh giác và đổi mới liên tục. Ngoài ra, không phải quốc gia hay khu vực nào cũng có hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp phát triển đồng đều, điều này tạo ra khoảng cách về cơ hội và tiềm năng thành công.

Tóm lại, khởi nghiệp trong kỷ nguyên số là một hành trình hấp dẫn nhưng đầy thách thức, đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ, sáng tạo và năng lực con người. Đây không chỉ là câu chuyện của những người am hiểu kỹ thuật, mà còn là sân chơi của những ai biết thấu hiểu con người, linh hoạt trong tư duy và kiên định trong mục tiêu. Trong một thế giới mà sự thay đổi là hằng số duy nhất, khởi nghiệp số không chỉ là xu thế, mà còn là con đường tất yếu để tạo ra giá trị mới, thúc đẩy đổi mới và góp phần định hình tương lai của nền kinh tế và xã hội.

CASTI Hub tổng hợp