Trong thế giới khởi nghiệp, một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành bại của một startup không chỉ là ý tưởng hay thị trường, mà còn nằm ở mối quan hệ giữa các đồng sáng lập. Dù bắt đầu với cùng một tầm nhìn và sự nhiệt huyết, không ít các nhóm sáng lập đã phải tan rã vì những xung đột không thể hóa giải. Tránh xung đột giữa những người đồng sáng lập không phải là điều dễ dàng, nhưng hoàn toàn có thể thực hiện nếu ngay từ đầu các bên thiết lập những nguyên tắc rõ ràng, xây dựng niềm tin và duy trì sự giao tiếp chân thành, cởi mở trong suốt quá trình đồng hành cùng nhau.

Đầu tiên, yếu tố nền tảng để tránh xung đột là sự rõ ràng trong phân chia vai trò và trách nhiệm. Khi một startup mới hình thành, mọi người thường có xu hướng làm mọi thứ cùng nhau mà không có sự phân định rạch ròi ai làm gì. Điều này ban đầu có thể tạo cảm giác gắn kết, nhưng về lâu dài dễ dẫn đến mâu thuẫn, đặc biệt khi công việc trở nên phức tạp và cần có sự chuyên môn hóa. Do đó, ngay từ giai đoạn đầu, các đồng sáng lập cần ngồi lại với nhau để phân tích năng lực, sở trường của từng người và thống nhất vai trò cụ thể cho mỗi người. Người chịu trách nhiệm về sản phẩm phải có quyền quyết định cuối cùng về thiết kế, tính năng. Người phụ trách tài chính cần được tin tưởng với các vấn đề liên quan đến dòng tiền. Điều quan trọng không phải là quyền lực mà là trách nhiệm được phân bổ hợp lý và minh bạch.

Bên cạnh việc phân chia vai trò, một thỏa thuận đồng sáng lập rõ ràng và chi tiết là công cụ pháp lý và đạo đức không thể thiếu. Một bản thỏa thuận nên bao gồm các điều khoản về cổ phần, quyền biểu quyết, quy trình ra quyết định, cách xử lý khi có người rút lui hoặc mâu thuẫn xảy ra. Đây không chỉ là một văn bản pháp lý mà còn là một biểu hiện của sự cam kết và tôn trọng lẫn nhau. Việc thảo luận và ký kết thỏa thuận này cũng là một cơ hội để các bên hiểu rõ hơn về mong muốn, kỳ vọng của nhau, từ đó hạn chế những hiểu lầm trong tương lai.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, không phải mọi xung đột đều bắt nguồn từ cấu trúc hay quy trình. Nhiều khi, nguyên nhân sâu xa đến từ sự khác biệt trong giá trị cá nhân, phong cách làm việc, và cách tiếp cận vấn đề. Chính vì thế, giao tiếp đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc duy trì mối quan hệ giữa các đồng sáng lập. Giao tiếp hiệu quả không chỉ là việc thường xuyên cập nhật công việc, mà còn là việc cởi mở chia sẻ cảm xúc, quan điểm và lo lắng. Một cuộc trò chuyện thẳng thắn, đúng lúc có thể hóa giải những bức xúc tích tụ, ngăn chặn những mâu thuẫn nhỏ phát triển thành khủng hoảng.

Điều này đòi hỏi các đồng sáng lập phải xây dựng một môi trường làm việc an toàn về mặt tâm lý, nơi mọi người cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng. Văn hóa phản hồi mang tính xây dựng, không quy kết hay chỉ trích cá nhân, nên được khuyến khích và thực hành thường xuyên. Việc dành thời gian cho các buổi họp riêng giữa các đồng sáng lập, không phải để bàn công việc mà để "soi gương" mối quan hệ cũng rất cần thiết. Đây là lúc để đánh giá xem mọi người có đang cùng hướng về một mục tiêu, có đang hài lòng với sự đóng góp của nhau, và có gì cần cải thiện trong cách hợp tác.

Một yếu tố không thể bỏ qua là sự linh hoạt và sẵn sàng điều chỉnh. Trong hành trình startup, không điều gì là bất biến. Vai trò có thể thay đổi, định hướng công ty có thể điều chỉnh, và mỗi người cũng sẽ trưởng thành theo cách khác nhau. Những người đồng sáng lập cần học cách thích nghi với sự thay đổi và chấp nhận rằng không phải lúc nào mọi chuyện cũng như kỳ vọng ban đầu. Quan trọng là giữ được sự tin tưởng, tôn trọng, và cùng nhau đưa ra quyết định vì lợi ích chung thay vì vì cái tôi cá nhân.

Cuối cùng, nếu mọi biện pháp nội bộ không thể hóa giải xung đột, thì việc tìm đến bên thứ ba trung lập như cố vấn, nhà đầu tư, hoặc chuyên gia hòa giải cũng là một lựa chọn cần cân nhắc. Những người ngoài cuộc với góc nhìn khách quan có thể giúp nhận diện bản chất của vấn đề và đưa ra giải pháp phù hợp. Việc này không nên được coi là sự thất bại mà là biểu hiện của sự chuyên nghiệp và mong muốn tiếp tục hợp tác trên nền tảng lành mạnh.

Xung đột giữa những người đồng sáng lập là điều khó tránh khỏi. Nhưng nếu được quản lý đúng cách, xung đột không chỉ không phá vỡ startup mà còn trở thành động lực để các bên hiểu nhau hơn, trưởng thành hơn và cùng đưa công ty đi xa hơn. Giống như một mối quan hệ hôn nhân, việc duy trì mối quan hệ đồng sáng lập đòi hỏi sự kiên nhẫn, nỗ lực không ngừng và trên hết là sự chân thành. Chỉ khi đó, hành trình khởi nghiệp mới thực sự bền vững và ý nghĩa.

CASTI Hub tổng hợp