1. Quy Định Pháp Luật Quốc Tế về Bảo Hộ Thương Hiệu
1.1. Công ước Paris về Bảo hộ Sở hữu Công nghiệp (1883)
Là hiệp ước quốc tế đầu tiên về bảo hộ nhãn hiệu, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp...
Nguyên tắc đối xử quốc gia: Mọi quốc gia thành viên phải bảo hộ thương hiệu của công dân nước khác như công dân của mình.
Quy định về quyền ưu tiên: Người nộp đơn có thể đăng ký bảo hộ thương hiệu tại một nước thành viên khác trong vòng 6 tháng mà vẫn giữ ngày ưu tiên của đơn đầu tiên.
1.2. Thỏa ước Madrid & Nghị định thư Madrid (1891, 1989)
Hệ thống đăng ký nhãn hiệu quốc tế, giúp doanh nghiệp bảo hộ nhãn hiệu tại nhiều quốc gia chỉ với một đơn đăng ký.
Được quản lý bởi Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO).
Hiện có hơn 130 quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam.
1.3. Hiệp định TRIPS (1994) – WTO
Quy định chặt chẽ về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại quốc tế.
Yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải có hệ thống bảo hộ nhãn hiệu, quyền tác giả, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp.
1.4. Hệ thống Hague về Đăng ký Kiểu dáng Công nghiệp
Cho phép đăng ký kiểu dáng công nghiệp tại nhiều quốc gia thông qua một đơn duy nhất.
Do WIPO quản lý, giúp đơn giản hóa thủ tục đăng ký quốc tế.
1.5. Hiệp định CPTPP & EVFTA
CPTPP và EVFTA yêu cầu Việt Nam nâng cao tiêu chuẩn bảo hộ thương hiệu, đặc biệt với các sản phẩm có chỉ dẫn địa lý và sở hữu trí tuệ trên môi trường số.
2. Quy Định Pháp Luật Việt Nam về Bảo Hộ Thương Hiệu
2.1. Luật Sở Hữu Trí Tuệ Việt Nam (Sửa đổi 2022)
Đây là văn bản pháp lý quan trọng nhất điều chỉnh bảo hộ thương hiệu tại Việt Nam. Một số nội dung chính:
Bảo hộ nhãn hiệu (Trademark):
Đăng ký tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam (NOIP).
Thời gian bảo hộ: 10 năm, có thể gia hạn.
Quy trình đăng ký gồm: Nộp đơn → Thẩm định hình thức → Công bố đơn → Thẩm định nội dung → Cấp văn bằng bảo hộ.
Bảo hộ bản quyền tác giả (Copyright):
Đăng ký tại Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Áp dụng cho: Logo, slogan, bài hát, video quảng cáo…
Thời gian bảo hộ: Suốt đời tác giả + 50 năm sau khi mất.
Bảo hộ kiểu dáng công nghiệp:
Đăng ký tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam.
Thời gian bảo hộ: 5 năm, có thể gia hạn tối đa 15 năm.
Bảo hộ chỉ dẫn địa lý & thương hiệu nổi tiếng:
Chỉ dẫn địa lý (VD: Nước mắm Phú Quốc, cà phê Buôn Ma Thuột) được bảo hộ vô thời hạn.
Thương hiệu nổi tiếng không cần đăng ký nhưng vẫn được bảo vệ theo Luật SHTT.
2.2. Bộ Luật Dân Sự 2015
Quy định về quyền sở hữu tài sản trí tuệ, trong đó có quyền sở hữu thương hiệu.
Điều 211-216: Xử lý vi phạm quyền thương hiệu, có thể bị phạt tiền, đình chỉ kinh doanh hoặc truy cứu hình sự.
2.3. Luật Cạnh Tranh 2018
Cấm hành vi xâm phạm thương hiệu, như sao chép nhãn hiệu, gây nhầm lẫn với thương hiệu khác.
Xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh liên quan đến thương hiệu.
2.4. Chế tài Xử lý Vi phạm
Xử phạt hành chính: Có thể bị phạt từ 5 triệu – 500 triệu đồng.
Khởi kiện dân sự: Chủ sở hữu thương hiệu có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Truy cứu hình sự: Nếu xâm phạm nghiêm trọng, có thể bị phạt tù lên đến 3 năm.
3. So Sánh Pháp Luật Việt Nam và Quốc Tế về Bảo Hộ Thương Hiệu
Tiêu chí |
Pháp luật Việt Nam |
Pháp luật Quốc tế |
Hệ thống đăng ký |
Đăng ký tại Cục SHTT Việt Nam |
Hệ thống Madrid, Hague (WIPO) |
Thời gian bảo hộ nhãn hiệu |
10 năm, gia hạn vô thời hạn |
10-20 năm tùy nước, có thể gia hạn |
Thời gian bảo hộ bản quyền |
Suốt đời + 50 năm |
Thường là 50-70 năm sau khi tác giả mất |
Chỉ dẫn địa lý |
Được bảo hộ vô thời hạn |
Bảo hộ theo luật của từng quốc gia |
Xử lý vi phạm |
Phạt hành chính, kiện dân sự, truy cứu hình sự |
Tùy quốc gia, có thể xử lý theo luật thương mại quốc tế (TRIPS) |
Kết Luận
Việt Nam đã có hệ thống pháp luật khá chặt chẽ về bảo hộ thương hiệu, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Doanh nghiệp cần chủ động đăng ký bảo hộ thương hiệu trong nước và quốc tế để tránh rủi ro pháp lý.
Nếu hoạt động kinh doanh quốc tế, doanh nghiệp nên sử dụng hệ thống Madrid để bảo hộ nhãn hiệu trên toàn cầu, đồng thời tuân thủ các quy định của TRIPS, CPTPP và EVFTA để đảm bảo quyền lợi thương hiệu.
CASTI Hub tổng hợp