Chính sách nhà nước và vai trò điều phối hệ sinh thái khởi nghiệp sinh viên

Sinh viên khởi nghiệp là lực lượng trẻ, giàu tiềm năng đổi mới sáng tạo, nhưng cũng là nhóm dễ tổn thương trước những rào cản về vốn, kinh nghiệm và môi trường pháp lý. Do đó, để phát triển phong trào khởi nghiệp trong giới sinh viên một cách bền vững, vai trò của nhà nước với tư cách là “nhạc trưởng” điều phối hệ sinh thái là yếu tố vô cùng then chốt. Chính phủ không chỉ ban hành chính sách mà còn giữ vai trò kiến tạo môi trường, thúc đẩy kết nối và bảo vệ quyền lợi của các startup sinh viên trong giai đoạn đầu hình thành.

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện sự quan tâm rõ rệt đến lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Điển hình là Đề án 844 – “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì. Trong khuôn khổ đề án này, hàng trăm sự kiện, chương trình đào tạo, hỗ trợ kết nối giữa các trường đại học, doanh nghiệp, nhà đầu tư đã được triển khai. Đáng chú ý, sinh viên được xác định là một trong những nhóm trọng tâm nhận được ưu tiên hỗ trợ.

Một số địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Nội cũng đã có các chính sách riêng biệt để hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp như cấp kinh phí tổ chức cuộc thi, hội thảo, mở không gian sáng tạo trong trường học, và hình thành các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp tại các đại học trọng điểm. Những chính sách này góp phần tạo điều kiện thuận lợi để sinh viên không chỉ học tập lý thuyết mà còn có cơ hội trải nghiệm thực tiễn qua việc phát triển các dự án khởi nghiệp cá nhân hoặc nhóm.

Ngoài ra, nhà nước có thể đóng vai trò điều phối các nguồn lực trong hệ sinh thái. Ví dụ, bằng cách thúc đẩy hợp tác công – tư giữa trường đại học và doanh nghiệp, hoặc giữa nhà đầu tư và các vườn ươm, nhà nước có thể làm cầu nối để nguồn vốn, công nghệ và chuyên môn đến được với sinh viên một cách hiệu quả hơn. Thông qua các cuộc thi quốc gia như Techfest Vietnam, Startup Wheel, VietChallenge... các ý tưởng của sinh viên cũng được tiếp cận với cộng đồng khởi nghiệp rộng lớn trong và ngoài nước, mở ra khả năng hợp tác quốc tế.

Tuy nhiên, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, điều quan trọng là cần có cơ chế triển khai minh bạch, nhất quán và tránh hình thức. Việc đưa chính sách vào thực tiễn trường học cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và đội ngũ giáo dục tại địa phương. Đồng thời, chính sách cần được cập nhật kịp thời theo sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ và thị trường toàn cầu. Thực tế cho thấy, nhiều sinh viên có ý tưởng tốt nhưng gặp khó khăn trong việc đăng ký kinh doanh, bảo vệ sở hữu trí tuệ, hay tuân thủ các thủ tục hành chính – điều đó đòi hỏi một hệ thống hỗ trợ pháp lý chuyên biệt dành riêng cho nhóm startup trẻ.

Để phát huy vai trò kiến tạo, nhà nước cần tiếp tục mở rộng quy mô và phạm vi hỗ trợ cho sinh viên khởi nghiệp, bao gồm cả hình thức hỗ trợ tài chính (quỹ phát triển khoa học – công nghệ, vốn mồi, hỗ trợ lãi suất) và phi tài chính (đào tạo, tư vấn pháp lý, cấp giấy phép thử nghiệm sandbox...). Khi chính sách đồng bộ, nhất quán và có chiều sâu, môi trường khởi nghiệp của sinh viên sẽ được phát triển một cách lành mạnh và tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế.

Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng phân tích vai trò đặc biệt quan trọng của các tổ chức xã hội, đoàn thể và cộng đồng trong việc đồng hành, khích lệ tinh thần và lan tỏa giá trị khởi nghiệp trong giới sinh viên.

Castihub tổng hợp