Sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử toàn cầu đã mở ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp, đặc biệt là thông qua các nền tảng quốc tế như Amazon. Với hàng triệu khách hàng truy cập mỗi ngày, Amazon không chỉ là một sàn giao dịch trực tuyến mà còn là một hệ sinh thái hoàn chỉnh hỗ trợ người bán tối ưu hóa quy trình kinh doanh. Trong hệ sinh thái này, Amazon cung cấp hai hình thức bán hàng chính cho các seller bên thứ ba: FBA (Fulfillment by Amazon) và FBM (Fulfillment by Merchant). Mỗi hình thức đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với các chiến lược kinh doanh và quy mô hoạt động khác nhau. Bài viết này nhằm phân tích và so sánh hai mô hình này, giúp người bán có cái nhìn rõ ràng hơn để đưa ra lựa chọn phù hợp với mục tiêu của mình.

1. Khái niệm và cơ chế hoạt động

Fulfillment by Amazon (FBA) là hình thức trong đó người bán gửi hàng tới các kho hàng của Amazon, sau đó Amazon sẽ đảm nhận toàn bộ quy trình xử lý đơn hàng: lưu kho, đóng gói, vận chuyển, chăm sóc khách hàng và xử lý trả hàng. Người bán gần như không phải trực tiếp tham gia vào các hoạt động hậu cần.

Ngược lại, Fulfillment by Merchant (FBM) là hình thức mà người bán chịu trách nhiệm từ A đến Z: từ lưu trữ hàng hóa, đóng gói đến vận chuyển và chăm sóc khách hàng. Amazon chỉ đóng vai trò trung gian đăng tải sản phẩm và xử lý thanh toán.

Ảnh minh họa

2. Ưu điểm và nhược điểm của FBA

Ưu điểm:

Tối ưu hóa thời gian và công sức: Người bán không cần xử lý đơn hàng thủ công, giúp tập trung vào việc phát triển sản phẩm, marketing và chiến lược kinh doanh.

Tăng độ tin cậy với khách hàng: Các sản phẩm FBA được gắn nhãn “Prime”, giúp người mua nhận hàng nhanh chóng và tăng tỷ lệ chuyển đổi.

Tăng khả năng thắng Buy Box: FBA có lợi thế lớn trong việc giành được vị trí Buy Box – yếu tố quan trọng trong việc tăng doanh số.

Hỗ trợ đổi trả chuyên nghiệp: Amazon quản lý việc đổi/trả hàng theo quy trình rõ ràng, giúp người bán tiết kiệm thời gian và công sức.

Nhược điểm:

Chi phí cao: FBA đi kèm với nhiều khoản phí như phí lưu kho, phí xử lý đơn hàng, và phí tồn kho dài hạn, có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận nếu sản phẩm không bán chạy.

Kiểm soát hàng tồn kho hạn chế: Việc gửi hàng vào kho Amazon khiến người bán khó nắm bắt chính xác tình trạng tồn kho và mất linh hoạt trong thay đổi chiến lược.

Xử lý hàng hoàn trả có rủi ro: Amazon có thể hoàn tiền cho khách trước khi xác minh hàng trả về, gây thiệt hại nếu hàng bị trả không còn nguyên vẹn.

3. Ưu điểm và nhược điểm của FBM

Ưu điểm:

Kiểm soát toàn bộ quy trình: Người bán chủ động về tồn kho, vận chuyển, đóng gói, cho phép tùy chỉnh và tối ưu chi phí vận hành theo nhu cầu riêng.

Chi phí linh hoạt hơn: Không phải trả các khoản phí cao như FBA, giúp tiết kiệm chi phí nếu người bán đã có sẵn hệ thống logistics hiệu quả.

Phù hợp với sản phẩm đặc thù: Với những sản phẩm khó lưu trữ lâu dài (như hàng cồng kềnh, có hạn sử dụng ngắn), FBM mang lại sự linh hoạt cần thiết.

Nhược điểm:

Tốn nhiều thời gian và nhân lực: Tất cả các công đoạn đều do người bán thực hiện, dẫn đến tăng khối lượng công việc và dễ phát sinh sai sót nếu không quản lý tốt.

Khó cạnh tranh về tốc độ giao hàng: Sản phẩm FBM không được hưởng lợi từ chương trình Prime của Amazon, khiến khách hàng ít ưu tiên lựa chọn.

Ít lợi thế trong thuật toán Buy Box: FBM thường bị lép vế trong việc giành Buy Box so với FBA nếu các yếu tố khác như giá và đánh giá tương đương.

4. So sánh tổng thể: Lựa chọn nào phù hợp?

Lựa chọn giữa FBA và FBM không có đáp án đúng tuyệt đối, mà phụ thuộc vào mục tiêu kinh doanh, năng lực vận hành, loại sản phẩm và khả năng tài chính của từng người bán. Nhiều doanh nghiệp thành công sử dụng kết hợp cả hai mô hình, tức là áp dụng FBA cho những sản phẩm bán chạy và FBM cho những mặt hàng có nhu cầu thấp hơn hoặc đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ.

Kết luận

FBA và FBM đại diện cho hai cách tiếp cận hoàn toàn khác nhau trong việc xử lý đơn hàng trên Amazon. Mỗi mô hình có những điểm mạnh riêng và không thể thay thế lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh. Việc lựa chọn hình thức phù hợp không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh mà còn quyết định mức độ phát triển lâu dài trên nền tảng thương mại điện tử cạnh tranh bậc nhất thế giới này. Đối với người bán mới, việc bắt đầu với một mô hình rồi điều chỉnh theo phản hồi từ thị trường là chiến lược khôn ngoan, giúp tiết kiệm chi phí và xây dựng nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng sau này.

CASTI Hub tổng hợp