Từng được mệnh danh là “công xưởng của thế giới”, Trung Quốc đã vươn lên trở thành siêu cường kinh tế trong những thập kỷ gần đây. Trên thực tế, quốc gia này dự kiến sẽ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2027 tính theo GDP danh nghĩa. Bên cạnh quy mô tuyệt đối của mình, Trung Quốc đã chuyển đổi thành công nền kinh tế của mình từ sản xuất sang nuôi dưỡng một môi trường cho phép đổi mới công nghệ cao: Đây là ngôi nhà của hơn 150 Kỳ Lân, dẫn đầu thế giới trong AI, robot và thị giác máy tính, bên cạnh nhiều lĩnh vực khác.

Bối cảnh khởi nghiệp này không phải được xây dựng trong một sớm một chiều mà phải trải qua nhiều thập kỷ nỗ lực của chính phủ Trung Quốc, các doanh nghiệp nhà nước, các tập đoàn lớn, các trường đại học và nhiều bên liên quan khác. Ba trụ cột của Hệ sinh thái khởi nghiệp của Trung Quốc là:

• Sự chuyển đổi của Trung Quốc từ trung tâm sản xuất sang trung tâm công nghệ phần lớn được thúc đẩy bởi các chính sách của chính phủ.

• Sự hợp tác giữa ngành công nghiệp và viện nghiên cứu hàn lâm ở Zhongguancun, Thung lũng Silicon của Trung Quốc, đã tạo ra một môi trường nuôi dưỡng cho các công ty khởi nghiệp.

• Thị trường nội địa rộng lớn của đất nước là môi trường mà cạnh tranh thúc đẩy thành công.

Dưới đây là một số trung tâm khởi nghiệp hàng đầu của Trung Quốc:

Hệ sinh thái khởi nghiệp Bắc Kinh

Thung lũng Silicon có thể là nơi nổi tiếng nhất trong số các trung tâm khởi nghiệp, nhưng vào năm 2020, Bắc Kinh thực sự là hệ sinh thái có nhiều công ty kỳ lân nhất với 93 công ty khởi nghiệp địa phương có giá trị từ 1 tỷ USD trở lên, bao gồm cả hai Kỳ Lân được đánh giá cao nhất trên thế giới. Spin-off ANT Group (được định giá khoảng 200 tỷ USD vào tháng 4) và ByteDance công ty mẹ của TikTok (trị giá 140 tỷ USD). Mặc dù đại dịch coronavirus làm chao đảo nền kinh tế Trung Quốc, đặc biệt là vào đầu năm 2020, những gián đoạn liên quan đến đại dịch cũng mang lại cơ hội cho các công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Bắc Kinh.

Với việc sinh viên hướng đến việc học từ xa, các công ty giáo dục trực tuyến của Trung Quốc đã tăng trưởng nhanh chóng. Yuanfudao, gã khổng lồ EdTech có trụ sở tại Bắc Kinh, đã huy động được 1 tỷ USD tài trợ. Xiaomawang, một công ty giáo dục mã hóa, đã huy động được 21,2 triệu USD. Các công ty khởi nghiệp khác của Trung Quốc đã có thể phát triển mạnh mẽ nhờ vào xu hướng thay đổi trong chi tiêu và thói quen của người tiêu dùng do đại dịch gây ra. Chẳng hạn như Calorie Technology của Bắc Kinh, công ty vận hành ứng dụng Keep Fitness, đã huy động được hơn 1 tỷ USD vào tháng 5 năm 2020 và tự hào có 200 triệu người dùng đã đăng ký.

Các lĩnh vực thế mạnh

AI, Dữ liệu lớn & Phân tích

Hệ sinh thái khởi nghiệp của Bắc Kinh được điều hành bởi AI, dữ liệu lớn và phân tích, thành phố này có 1.070 công ty AI, chiếm hơn một phần tư tổng số của Trung Quốc. Trung tâm công nghệ Bắc Kinh Zhongguancun có 10 phòng thí nghiệm AI và 9.000 công ty công nghệ, bao gồm Baidu, Sina Corp và Lenovo. Công ty kiểm soát rủi ro kinh doanh dựa trên AI, Shumei Technology đã huy động được tổng cộng 208 triệu USD tài trợ qua 2 vòng, trong đó vòng cuối cùng là vòng Series D với 135 triệu USD vào tháng 4.

Công nghệ tài chính (Fintech)

Bắc Kinh là một cường quốc fintech toàn cầu, nơi có 13 công ty fintech đại chúng trị giá 16,35 tỷ USD và hơn 60 công ty khởi nghiệp fintech được tài trợ tốt, bao gồm JD DIgits và chi nhánh fintech của Baidu Du Xiaoman Finance, cung cấp các khoản vay ngắn hạn và đầu tư khác dịch vụ.

Những đặc điểm hấp dẫn khởi nghiệp của Bắc Kinh

Hoạt động tài trợ

Bắc Kinh là nơi tập trung nhiều nhất các trụ sở ngân hàng thương mại ở Trung Quốc. Ngoài ra, các vườn ươm và các chương trình tăng tốc cũng rất phong phú, bao gồm cả các chương trình tư nhân và chính phủ. Các chương trình này cùng nhau phục vụ 3.000 công ty khởi nghiệp hàng năm, bao gồm cả các công ty trong nước và quốc tế.

Hệ sinh thái khởi nghiệp Thượng Hải

Là trung tâm tài chính toàn cầu và là một trong những cảng container nhộn nhịp nhất thế giới, Thượng Hải là cửa ngõ ra thế giới của Trung Quốc. Dân số 24 triệu của thành phố bao gồm một lượng lớn người tiêu dùng quốc tế và sành điệu, cũng như 250.000 người nước ngoài.

Hệ sinh thái khởi nghiệp Thượng Hải đặc biệt mạnh trong các lĩnh vực fintech, game và thương mại điện tử. Thượng Hải là nơi đặt trụ sở của 42 công ty Kỳ Lân trị giá hơn 1 tỷ USD tính đến cuối năm ngoái. Bất chấp những thế mạnh lịch sử, hệ sinh thái Thượng Hải đã phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng coronavirus vào đầu năm 2020. Các công ty khởi nghiệp ở thành phố này chỉ huy động được 7,5 tỷ USD trong quý đầu tiên của năm 2020.

Tuy nhiên, nhờ thành công của Trung Quốc trong việc ngăn chặn sự bùng phát, kết hợp với nguồn vốn hỗ trợ từ ngân hàng trung ương để đưa nền kinh tế đi đúng hướng. Trong quý cuối cùng của năm 2020, Thượng Hải là nơi tổ chức ba trong số 10 vòng tài trợ lớn nhất châu Á, vòng Series B trị giá 735,85 triệu USD cho công ty ô tô điện Enovate motor, vòng Series E trị giá 315 triệu USD cho nền tảng thương mại điện tử Zhenkunhang và 310 tỷ USD cho công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học giai đoạn đầu LianBio. Các công ty chăm sóc y tế trực tuyến và học tập từ xa trở nên đặc biệt sôi động nhờ tác động của COVID-19.

Các lĩnh vực thế mạnh

Công nghệ giáo dục (Edtech)

Để đối phó với đại dịch, số lượng người học trực tuyến ở Trung Quốc đã tăng vọt vào năm ngoái, đạt 423 triệu người vào tháng 3 năm 2020, tăng 110,2% so với cuối năm 2018. Ngoài ra, ngành Edtech cũng bùng nổ, đạt 70,40 tỷ USD vào năm 2020, tức tăng 12,3% so với năm trước.

Trò chơi

Trung Quốc tự hào có thị trường nội địa khổng lồ với hơn 600 triệu game thủ, trong khi Thượng Hải gần đây đã khởi công Trung tâm thể thao điện tử sáng tạo và văn hóa quốc tế mới Thượng Hải, một trung tâm tổ chức sự kiện thể thao điện tử trị giá 898,2 triệu USD, 500.000 mét vuông, nơi các đội và công ty có thể đặt trụ sở và thi đấu.

Thành phố cũng đã đăng cai tổ chức giải vô địch thế giới ‘Liên minh huyền thoại’ vào năm ngoái, củng cố vị thế của thành phố này như một nhà lãnh đạo toàn cầu trong lĩnh vực thể thao điện tử. Nhà phát triển trò chơi có trụ sở tại Thượng Hải, Moonton đã được ByteDance mua lại với giá 4 tỷ USD vào tháng 3 năm 2021.

Những đặc điểm hấp dẫn khởi nghiệp của Thượng Hải

Tài trợ của Chính phủ

Hợp tác với các bên đầu tư thuộc sở hữu nhà nước như Shanghai International Trust, Shanghai International Group, Shanghai Zhangjiang Hi-Tech Development và Shanghai Guosheng Group, chính quyền Thượng Hải đang cung cấp một quỹ đặc biệt 4,6 tỷ USD để khuyến khích sự phát triển của các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin, các lĩnh vực sản xuất tiên tiến, năng lượng mới và y sinh. Các công ty khởi nghiệp có thể nhận được sự hỗ trợ bổ sung của chính phủ dưới hình thức giảm tiền thuê nhà, trợ cấp khởi nghiệp và trợ cấp cho đổi mới sáng tạo phù hợp với việc triển khai các Dự án Đổi mới năm 2030 của Trung Quốc như 5G, thành phố thông minh và AI.

Bản tin khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (vista.gov.vn)