Hệ sinh thái khởi nghiệp của Bồ Đào Nha đã phát triển nhanh chóng trong 5 năm qua, Chính phủ nước này đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp.
Những nhà sáng lập Bồ Đào Nha điển hình là nam giới (94,9%, so với tỷ lệ trung bình của EU là 82,8%) và có bằng đại học (91,0%). Các công ty khởi nghiệp ở Bồ Đào Nha được thấy trong nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như dịch vụ phần mềm (16,7%) hoặc Thương mại điện tử (3,9%).

Các công ty khởi nghiệp của Bồ Đào Nha trung bình hiện đang tuyển dụng 8,8 người và đang tìm kiếm thêm 7,3 trong vòng 12 tháng tới. Doanh thu được tạo ra chủ yếu thông qua thị trường giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp (75,2%). Các công ty khởi nghiệp của Bồ Đào Nha thể hiện sự quan tâm lớn đến quốc tế hóa với 96,9%, đại đa số đang tìm cách phát triển trong khu vực đồng tiền chung châu Âu.

Các công ty khởi nghiệp có cách tiếp cận toàn cầu để phát triển và cũng đang hướng ra ngoài châu Âu và muốn thâm nhập vào các thị trường nước ngoài như Trung Đông (18,4%), Nam Mỹ (21,5%, so với mức trung bình 14,8% của EU) hoặc châu Phi (mức lãi cao thứ hai ở Châu Âu với 18,5%, so với mức trung bình 9,4% của EU). Trung tâm khởi nghiệp theo địa lý của Bồ Đào Nha là Lisbon.

Các công ty khởi nghiệp ở Bồ Đào Nha năm 2022: những xu hướng sẽ diễn ra
Gần đây, hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ năm 2021 được coi là một năm thú vị trên khắp châu Âu và Bồ Đào Nha cũng không phải là ngoại lệ - đạt cột mốc có 7 Kỳ Lân và trở thành trung tâm công nghệ xứng đáng.

Từ làm việc từ xa đến “mọi thứ từ xa” Vào thời điểm mà mô hình làm việc kết hợp (là một kế hoạch kết hợp giữa làm việc tại văn phòng và làm việc từ xa trong lịch trình làm việc của nhân viên) đang trở nên bình thường mới, câu hỏi lớn đối với một số người là làm thế nào để phân biệt giữa nhà của họ và văn phòng.

Làm việc kết hợp đưa ra một cách nhìn mới về quan hệ lao động và mang lại sự linh hoạt hơn - cho phép mọi người sống một cách thoải mái và hiệu quả hơn. Nó cũng khuyến khích cách tiếp cận từ xa đối với các lĩnh vực khác trong cuộc sống của con người. Từ mua sắm hàng tạp hóa theo yêu cầu đến thương mại điện tử và các công nghệ Web3.0 như blockchain. Những ngành công nghiệp này chắc chắn đang được hưởng lợi từ sự chuyển đổi sang các phong cách sống “từ xa” đã phát sinh trong thời kỳ đại dịch.

Trong những năm tới, mối quan hệ giữa con người với công nghệ sẽ trở nên sâu sắc hơn khi dân số ngày càng dựa nhiều vào các kết nối kỹ thuật số cho công việc. Mối quan hệ này sẽ dần dần mở rộng sang lĩnh vực giáo dục, y tế và các tương tác xã hội khác. Quá trình chuyển đổi này đặt ra những thách thức to lớn như sự cân bằng giữa gia đình và công việc; bất bình đẳng trong tiếp cận thông tin; tầm quan trọng của sức khỏe thể chất và tinh thần. Chính ở những khía cạnh này, các công ty phải hành động và đưa ra các giải pháp mới, nhanh nhẹn hơn và hợp tác hơn.

Sản xuất game, sức khỏe tâm thần, giáo dục và du lịch là một số lĩnh vực mà các công ty khởi nghiệp có thể mang đến sự đổi mới thực sự. Các công ty khởi nghiệp của Bồ Đào Nha đang tập trung đổi mới công nghệ du lịch vào năm 2022, chuyển đổi hình thức trải nghiệm, tính di động và bảo tàng.

Cuộc đua không gian mới

Sự ra mắt của kính thiên văn James Webb gần đây đã làm nổi lên mối quan tâm mới về vũ trụ. Năm 2021 là một năm quan trọng đối với nền kinh tế vũ trụ mới và “cuộc đua” đã được khởi động lại.

Mô hình đã thay đổi và các công ty tư nhân hiện đang tổ chức các chương trình nghị sự. Trong suốt năm, cuộc chạy đua nước rút giữa 3 đối thủ cạnh tranh để vận chuyển khách du lịch vũ trụ đầu tiên: Virgin Galactic, Space X và Blue Origin. Mặt khác, sự điên cuồng về việc phóng vệ tinh mới ngày càng gia tăng, với hơn 1.400 vệ tinh được phóng chỉ trong năm ngoái! Các vệ tinh này sẽ cho phép liên lạc nhanh hơn và có thêm kiến thức về mọi thứ diễn ra trên Trái đất - từ an ninh, điều hướng hay giám sát biến đổi khí hậu.

Cơ quan vũ trụ quốc gia của Bồ Đào Nha, Portugal Space, đã cam kết xây dựng một Cảng vũ trụ (Space Port) trên đảo Santa Maria, Azores và các chương trình với ESA, chẳng hạn như ESA Space Solutions Portugal. Các công ty khởi nghiệp của Bồ Đào Nha cũng cam kết tham gia vào nền kinh tế không gian mới, cụ thể là Neuraspace, Tesselo hoặc Spotlite, đưa Bồ Đào Nha vào cuộc để trở thành một trung tâm công nghệ vũ trụ của châu Âu.

Thách thức về dân số già hóa Bồ Đào Nha đang phải đối mặt với một thách thức liên quan đến nhân khẩu học. Người châu Âu đang sống lâu hơn, trong khi xã hội đang ngày càng phát triển. Dân số già đồng nghĩa với tỷ lệ người trong độ tuổi lao động ở EU đang thu hẹp lại, trong khi số lượng người lớn tuổi tăng lên. Mô hình này sẽ tiếp tục trong vài thập kỷ tới, không chỉ đối với các cá nhân mà còn đối với các chính phủ và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thách thức này lại đang mang lại cơ hội cho các công ty khởi nghiệp với những giải pháp sáng tạo như giữ cho mọi người cân đối và khỏe mạnh, thúc đẩy phát triển kỹ năng, v.v.
“Thị trường về tuổi thọ” mới này phần lớn chưa được phục vụ và các công ty khởi nghiệp có thể đưa ra những lựa chọn mới cho cuộc sống độc lập, lành mạnh và an toàn. Sức khỏe tâm thần, y tế số, dịch vụ gia đình và theo dõi hoạt động là một trong số những xu hướng mà các công ty như Clynx, Tonic App, Nutrium hoặc Wegho đang giải quyết.

Tính bền vững và nền kinh tế xanh (blue economy)

Các chiến dịch hướng tới giảm phát thải và biến đổi khí hậu không còn chỉ là một phong trào nâng cao nhận thức. Trên khắp thế giới, mọi người đang bắt đầu nhận ra rằng thời gian không còn nhiều nữa để bảo vệ hành tinh của chúng ta khỏi những hậu quả tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu. Người tiêu dùng đang yêu cầu các công ty sử dụng tài nguyên một cách thận trọng và tránh gây lãng phí không cần thiết. Sự khan hiếm, biến động giá, thiệt hại về môi trường và lợi ích về danh tiếng là những động lực cho việc chuyển đổi mạnh mẽ hơn từ nền kinh tế tuyến tính (linear economy) sang nền kinh tế tuần hoàn (circular economy).

Sự tập trung vào năng lượng và đặc biệt là sự chuyển dịch sang năng lượng tái tạo được tiếp tục vào năm 2022 vì hành động giảm phát thải carbon vẫn là một ưu tiên.
Bồ Đào Nha đi đầu về năng lượng tái tạo nhưng cũng có nền tảng vững chắc về khoa học biển và kỹ thuật sinh học. Lịch sử hàng hải của Bồ Đào Nha có thể giúp thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế xanh (blue economy) và Công nghệ Blue Oasis, Sensefinity, Undersee hoặc Omnifow đang thúc đẩy làn sóng này. Các công ty khởi nghiệp như EcoX hay Smartex.ai đang phát triển các giải pháp để giảm thiểu chất thải trong sản xuất bột giặt và dệt may.
Đổi mới và sáng tạo là chìa khóa thành công trong thời đại luôn thay đổi. Các công ty khởi nghiệp của Bồ Đào Nha chắc chắn có tài năng và kỹ thuật để tiếp tục phát triển và đưa Bồ Đào Nha trở nên vững chắc hơn trên bản đồ khởi nghiệp châu Âu.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN
Theo Bản tin “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, Số 29.2022