Khi thế giới tiến tới kỷ nguyên hậu COVID 19, đổi mới sáng tạo là chìa khóa quan trọng trong việc hồi sinh các nền kinh tế. Tại Nhật Bản, các công ty khởi nghiệp, đầu tư mạo hiểm và các trường đại học, cùng với các công ty lớn, ngân hàng và các nhà đầu tư khác, đang chuyển nhiều nguồn lực hơn vào các hoạt động sáng tạo mới cho nền kinh tế. Hệ sinh thái khởi nghiệp đang bắt đầu đóng vai trò trung tâm trong quá trình chuyển đổi này.

Theo INITIAL, một nền tảng thông tin khởi nghiệp có trụ sở tại Tokyo, năm 2019, khoảng 4 tỷ USD đã được phân bổ cho các công ty khởi nghiệp Nhật Bản, gấp 5 lần so với số tiền năm 2010. Điều này phản ánh xu hướng dài hạn của dòng vốn đầu tư mạo hiểm, mà gần như đã quay trở lại mức trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008 khi các thương hiệu Nhật Bản chuyển vốn cho các công ty khởi nghiệp.

Các nhà hoạch định chính sách đang hành động để củng cố xu hướng này. Chính quyền trung ương và địa phương ở Nhật Bản đang đưa ra cách tiếp cận khu vực trong xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp. Bắt đầu với các thành phố Tokyo, Nagoya, Fukuoka và vùng Kansai, trung tâm là Osaka, cũng như các khu vực hệ sinh thái của Hokkaido, Sendai, Hiroshima và Kitakyushu, những người chơi trong lĩnh vực công và tư đang cùng nhau hợp tác để giúp phát triển và kết nối các doanh nghiệp mới ở cấp cơ sở. Cách tiếp cận này nâng cao thế mạnh hiện nay của từng hệ sinh thái địa phương, ví dụ như khu vực Nagoya phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất trong khi Fukuoka được biết đến với các dịch vụ CNTT.

Trung tâm kinh doanh Cambridge ở Tokyo

Trong bối cảnh đó, vào năm 2020, Chính quyền Thủ đô Tokyo đã thành lập Tổ chức Hệ sinh thái Khởi nghiệp Tokyo, một hiệp hội gồm các doanh nghiệp, trường đại học và chính quyền địa phương nhằm mục đích nuôi dưỡng các công ty khởi nghiệp, tăng cường khả năng cạnh tranh quốc tế và tăng tốc xây dựng mạng lưới. Các nhà đầu tư nước ngoài cũng đang tham gia hoạt động này. Một không gian làm việc cho startup hàng đầu Hoa Kỳ thuộc Trung tâm đổi mới sáng tạo Cambridge (CIC) gần đây đã mở một trung tâm ở Tokyo, trung tâm đầu tiên ở châu Á kể từ khi thành lập vào năm 1999 tại Cambridge, Massachusetts.

CIC sở hữu các không gian làm việc cho startup như không gian Quảng trường Kendall, nơi có khoảng 7 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm. Nơi đây được biết đến vì sở hữu nhiều công ty khởi nghiệp đã thành danh, bao gồm Android Inc., công ty đã xây dựng nền tảng cho hệ điều hành di động hiện có hàng tỷ người đang sử dụng. CIC Tokyo là nơi cho các doanh nhân Nhật Bản đến với nhau, trao đổi ý tưởng và phát triển doanh nghiệp của họ đồng thời đạt được những gì họ cần để thành công, bao gồm cả vốn và các nguồn nhân lực.

Tim Rowe, người đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của CIC cho biết: “Những gì chúng tôi làm là tập trung vào các công nghệ thế hệ tiếp theo và để đổi mới các hoạt động, bạn cần có mức độ tin cậy cao. Bạn cần tin rằng các đối tác của bạn, những người đang sử dụng nhiều tiền đang nói với bạn sự thật. Đổi mới thực sự đòi hỏi một mức độ tự tin mà khó có thể tìm thấy trên thế giới, và Nhật Bản là một trong những nơi có mức độ tin cậy kinh doanh này”.

Một lý do khác khiến Nhật Bản là một môi trường hấp dẫn cho các doanh nghiệp theo định hướng khởi nghiệp đó là đất nước này có lịch sử lâu đời về khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Rowe cho biết, Nhật bản chiếm chưa đến 2% dân số toàn cầu nhưng có tới 11% các công ty lớn nhất thế giới, vượt lên trên hạng cân của mình.

Rowe cho biết: “Nhật Bản đang vượt xa quy mô dân số với các công ty khởi nghiệp cực kỳ thành công, và hiện nay là các công ty như Honda Motor Company. Ngày nay, Nhật Bản đang ở bước ngoặt, nơi nhiều người Nhật trẻ tuổi hào hứng và thích chấp nhận rủi ro và xây dựng một cái gì đó mới. Quan điểm của chúng tôi là Nhật Bản có niềm tin, có khoa học và nghiên cứu cơ bản, và hiện có nhiều cơ hội cho người Nhật bắt đầu công ty của riêng họ và thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp ”.

Hợp tác theo phong cách thung lũng silicon

CIC không phải là công ty định hướng khởi nghiệp của Hoa Kỳ duy nhất đầu tư vào Nhật Bản. Plug and Play là một nền tảng đổi mới sáng tạo được thành lập vào năm 2006 tại Thung lũng Silicon bởi doanh nhân và nhà đầu tư bất động sản Saeed Amidi, người có khách thuê bao gồm Google, PayPal và Logitech. Plug and Play giới thiệu các công ty khởi nghiệp đến các tập đoàn lớn và đã giúp huy động khoảng 7 tỷ USD từ các công ty đầu tư và thúc đẩy hàng nghìn công ty khởi nghiệp. Với hơn 30 địa điểm trên khắp Châu Mỹ, Châu Âu và Châu Á, Plug and Play đã khai trương hoạt động tại Nhật Bản vào năm 2017 và hiện có văn phòng tại Tokyo, Osaka và Kyoto.

Plug and Play Nhật Bản có hơn 40 đối tác bao gồm các thương hiệu lớn của Nhật Bản từ sản xuất, bất động sản, xây dựng, dịch vụ tài chính và CNTT. Nó tập trung vào các ngành dọc của insurtech, fintech, di động, thương hiệu và bán lẻ, y tế và thành phố thông minh. Công ty đã hỗ trợ 400 công ty khởi nghiệp kể từ khi ra mắt, với khoảng một nửa đến từ nước ngoài.

Phần mềm dịch vụ (SaaS) đang phát triển nhanh chóng ở Nhật Bản trong bối cảnh AI và chuyển đổi số đang lan rộng, và Plug and Play Nhật Bản đã góp phần vào xu hướng này bằng cách ghép nối các công ty quan tâm đến SaaS. Fujimoto chỉ ra các mối quan hệ SaaS do Plug and Play làm môi giới, chẳng hạn như một dự án thử nghiệm do Công ty Phát triển Điện lực (J-POWER) và Hmcomm thực hiện, một chức năng nhận dạng giọng nói AI, cho một ứng dụng bảo trì rảnh tay, kích hoạt bằng giọng nói cho phép những người vận hành tuabin gió làm việc hiệu quả hơn.

Fujimoto cho biết: “Sứ mệnh của chúng tôi thực sự là quốc tế hóa hoạt động kinh doanh của Nhật Bản và kể cho thế giới về những câu chuyện thành công ở đây. Thật khó để đưa ra một bức tranh rõ ràng về thế giới hậu COVID-19, nhưng chúng tôi muốn tiếp tục kết nối các công ty khởi nghiệp với các tập đoàn lớn thông qua chương trình đổi mới của chúng tôi. Chúng tôi muốn tiếp tục hợp tác với các tập đoàn lớn và các đô thị địa phương để giữ ngọn lửa đổi mới sáng tạo”.

Bản tin khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (vista.gov.vn)