Hệ sinh thái khởi nghiệp Hy Lạp đã phát triển nhanh trong 5 năm qua. Những nhà sáng lập ở Hy Lạp điển hình là nam giới (82,9%) và có bằng đại học (95,1%). Hy Lạp có tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp Cử nhân trở thành nhà sáng lập cao nhất trong số những nhà sáng lập châu Âu (26,8%, so với mức trung bình 19,3% của EU).

Một phần ba số công ty khởi nghiệp ở Hy Lạp được thấy trong lĩnh vực dịch vụ phần mềm (36,6%), các lĩnh vực khác gồm công nghệ sinh học (7,3%, so với mức trung bình 6,5%). Các công ty khởi nghiệp của Hy Lạp hiện đang tuyển dụng trung bình 9 người và đặt mục tiêu tăng thêm 5,5 người trong vòng 12 tháng tới. Các công ty khởi nghiệp ở Hy Lạp đặc biệt được biết đến với văn hóa kinh doanh mở. Ví dụ, 76,3% người được hỏi cho biết họ muốn tìm kiếm lời khuyên chiến lược từ nhân viên của họ. Các công ty khởi nghiệp của Hy Lạp đang tạo ra doanh thu chủ yếu thông qua hình thức doanh nghiệp với doanh nghiệp (72,7%) và trong khu vực đồng Euro (78,0%).

Tất cả các công ty khởi nghiệp được hỏi ở Hy Lạp đều nhận được tài trợ toàn bộ hoặc một số (82,1%) từ các nhà đầu tư EU. Trung tâm khởi nghiệp địa lý của Hy Lạp là Athens, với một số công ty khởi nghiệp cũng ở Thessaloniki. Các công ty khởi nghiệp hàng đầu của Hy Lạp năm nay đã huy động được tổng cộng 397 triệu Euro, gấp hơn ba lần số tiền huy động được vào năm ngoái; Tổng số các công ty khởi nghiệp được tài trợ trong năm nay là khoảng 70, nhiều hơn 30% so với năm ngoái, trong khi tổng các khoản đầu tư được đảm bảo vượt quá 500 triệu Euro. Năm 2021 cũng chứng kiến sự khởi động của nhiều công ty khởi nghiệp, 3 trong số đó trực tiếp lọt vào danh sách 10 công ty hàng đầu của mọi thời đại. Đây cũng là năm Hy Lạp xác định được những “Kỳ Lân” đầu tiên được sinh ra và lớn lên trên lãnh thổ Hy Lạp; Các nhà đầu tư không phải người Hy Lạp cũng tham gia vào các vòng đầu tư của các công ty Hy Lạp tăng tỷ lệ ấn tượng 84,9%, xác nhận sự phát triển của hệ sinh thái địa phương và tạo cơ sở cho các hoạt động hướng ngoại hơn; Quá trình tăng tốc vườn ươm, hackathons và không gian làm việc chung.

Những thay đổi của hệ sinh thái khởi nghiệp Hy Lạp

Kể từ khi người Hy Lạp cổ đại thành lập các thuộc địa thương mại hùng mạnh dọc bờ biển Địa Trung Hải, đất nước này đã khuyến khích tinh thần kinh doanh. Hy Lạp đang tiếp tục truyền thống hỗ trợ các công ty có tiềm năng tăng trưởng cao bằng EquiFund, một nền tảng đầu tư được xây dựng bởi Bộ Kinh tế và Phát triển và Quỹ Đầu tư Châu Âu.

Sáng kiến này dự kiến rót 1 tỷ Euro vào các công ty khởi nghiệp của Hy Lạp thông qua đầu tư mạo hiểm (VC) và các quỹ đầu tư tư nhân và dự kiến sẽ bao gồm phần lớn nguồn vốn cho  cộng đồng khởi nghiệp của Hy Lạp vào giữa kỳ.

Đó là tin tốt lành đối với các doanh nhân. Hơn 250 triệu Euro đã được đầu tư vào các công ty khởi nghiệp ở Hy Lạp kể từ năm 2012. Các nhà đầu tư nước ngoài đã tích cực mua lại cổ phần của các công ty khởi nghiệp (ví dụ: Delivery Hero đã đầu tư vào e-food.gr, Samsung đầu tư vào Innoetics và Daimler đầu tư vào Taxibeat). Ngoài ra, các cơ sở ươm tạo, chẳng hạn như Corallia, EGG, iQbility và Orange Grove, đang hỗ trợ các công ty khởi nghiệp trong các lĩnh vực có tiềm năng cao với nguồn vốn hạt giống, quan hệ đối tác chiến lược và các cụm đổi mới kinh doanh.

Các không gian hợp tác, chẳng hạn như Cube, Found.ation và Impact Hub Athens, đang cho phép các doanh nhân kết nối và cộng tác tại các văn phòng với giá cả phải chăng. Trong khi đó, các nhóm VC bao gồm VentureFriends, Marathon Venture Capital và NBG Business Seeds, đang đẩy nhanh tốc độ phát triển các công ty khởi nghiệp với nguồn vốn giai đoạn đầu. Nhận được sự hỗ trợ này, các công ty khởi nghiệp có thể đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi kinh tế của Hy Lạp. Họ có thể thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài hơn, thu hút nhân tài có tay nghề cao và biến các thành phố đang gặp khó khăn thành tâm điểm của sự đổi mới giống như các quốc gia khác đã hoặc đang làm.

Các công ty khởi nghiệp biết khai thác những nhu cầu mới của thị trường và thiết kế các sản phẩm sáng tạo, và các tập đoàn có thể mở rộng quy mô hoạt động để sản xuất hàng loạt và phân phối sản phẩm. Đã đến lúc Hy Lạp cần khởi động để phát triển. Sức mạnh và quá trình hoạt động của hệ sinh thái khởi nghiệp của Hy Lạp đang được cải thiện sau cuộc khủng hoảng nợ kéo dài một thập kỷ. Gần 2/3 người Hy Lạp tin rằng khởi nghiệp là một lựa chọn nghề nghiệp thông minh. Các sáng kiến đầu tư, chẳng hạn như EquiFund, đang thúc đẩy tinh thần kinh doanh và xây dựng vốn chủ sở hữu trong các công ty khởi nghiệp ở Hy Lạp. Để nắm bắt cơ hội duy nhất này đòi hỏi phải giải quyết những trở ngại như sự hợp tác còn hạn chế giữa các bên chủ chốt và điều kiện kinh doanh không thuận lợi. Tuy nhiên, với tầm nhìn táo bạo về thay đổi bền vững, các hành động lập pháp và sáng kiến đổi mới, một liên minh gồm các quan chức chính phủ, các tập đoàn lớn và các tổ chức học thuật có thể đảm bảo rằng hệ sinh thái khởi nghiệp của Hy Lạp phát triển mạnh mẽ.

Năm 2022 có phải là năm đột phá cho các công ty khởi nghiệp Hy Lạp?

Nằm ở rìa châu Âu, Hy Lạp được coi là trung tâm khởi nghiệp. Năm 2021 là một năm kỷ lục đối với quốc gia này về đầu tư, với hơn nửa tỷ Euro tài trợ.

Dimitris Kalavros-Gousiou, người đồng sáng lập và đối tác của Velocity.Partners, một quỹ đầu tư mạo hiểm tập trung vào các công ty khởi nghiệp công nghệ Hy Lạp giai đoạn tiền hạt giống và giai đoạn hạt giống, đồng thời là đồng sáng lập của Found.ation của Hy Lạp cho biết: Chúng tôi đang nằm trong tầm ngắm của quốc tế. Không phải đột nhiên các nhà đầu tư quốc tế phát hiện ra Hy Lạp, mà chắc chắn họ đã chú ý trong vòng ba đến bốn năm qua.”
Hoạt động khởi nghiệp ở Hy Lạp đang bắt đầu phát triển, nhưng liệu năm 2022 có tiếp tục xu hướng tăng? Hệ sinh thái đã đi được bao xa và nó sẽ hướng đến đâu tiếp theo?
Đối với Kalavros-Gousiou thì động lực lớn nhất dẫn đến thành công của các công ty khởi nghiệp ở Hy Lạp chính là sự gia tăng số lượng thoái vốn, từ đó, mang lại nhiều thông tin cho công chúng về đổi mới ở địa phương.

Theo báo cáo của Found.ation’s Startups ở Hy Lạp, hệ sinh thái khởi nghiệp của quốc gia này đã chứng kiến sáu lần bước ra trường quốc tế vào năm ngoái. Số lần xuất cảnh của Niometrics, một công ty phân tích mạng và startupLenses.io dự kiến sẽ vượt hơn 70 triệu euro mỗi lần. Apostolos Apostolakis là đối tác của VentureFriends, VC tư nhân đầu tiên ở Hy Lạp, bắt đầu gây quỹ vào năm 2015. Ông đồng ý rằng hệ sinh thái đã có động lực sau khi các công ty khởi nghiệp thành công trên trường quốc tế. Là một doanh nhân, ông luôn cảm thấy rằng ở Hy Lạp các VC luôn thân thiện với các nhà sáng lập. Ông bày tỏ sự tin tưởng vào cơ hội của các công ty khởi nghiệp ở Hy Lạp”.

“Những công ty đầu tiên bắt đầu từ Hy Lạp và thành công trên trường quốc tế là hoàn toàn khả thi, và là tiên phong cho các nhà sáng lập khác. Đó chính là động lực để thuyết phục các nhà đầu tư và những người có cùng chí hướng để giúp đỡ các công ty khởi nghiệp".

Soonicorns and unicorns

Nói về những khoảnh khắc quan trọng, năm ngoái, Hy Lạp có công ty đầu tiên – edtech PeopleCert - đạt vị thế kỳ lân với mức định giá 1,1 tỷ Euro, mặc dù công ty  ày không nhận được đầu tư từ bên ngoài. Kalavros-Gousiou dự đoán sẽ có nhiều hơn vào năm 2022.

“Gần đây, định giá của fintech Hy Lạp Viva Wallet đã được nâng lên hơn 1,5 tỷ Euro sau khi Morgan mua lại 47% cổ phần của công ty. Điều này sẽ có ý nghĩa to lớn đối với hệ sinh thái fintech của Hy Lạp và sẽ khuyến khích nhiều doanh nghiệp địa phương hơn,” Kalavros-Gousiou dự đoán. Công ty khởi nghiệp bất động sản Blueground, đạt giá trị 750 triệu Euro, là một soonicorn khác của Hy Lạp, hay còn gọi là Kỳ Lân đang được mong đợi.

Đầu tư đang đổ vào

Báo cáo khởi nghiệp của Foundation cho thấy đầu tư tăng hơn gấp ba lần từ khoảng 150 triệu Euro năm 2020 lên hơn 500 triệu Euro vào năm 2021.

Báo cáo cũng cho thấy số lượng công ty khởi nghiệp nhận được vốn đầu tư tăng 30% - với tổng số vượt quá 70. Công ty khởi nghiệp Hy Lạp được tài trợ nhiều nhất trong năm ngoái là nền tảng proptech Blueground trị giá 154 triệu Euro, tiếp theo là Ví neobank Viva đã huy động được hơn 66 triệu Euro.

Tiền đầu tư mạo hiểm quốc tế - bao gồm cả gã khổng lồ Tencent của Trung Quốc - đang đổ vào Hy Lạp. Ví dụ, HDBI (Ngân hàng Đầu tư Phát triển Hy Lạp) hiện đang quản lý 1,5 tỷ Euro trong các nguồn đầu tư công. Antigoni Lymperopoulou, giám đốc điều hành của HDBI cho biết: “Chúng tôi có thể cung cấp tới 80% nguồn vốn công thông qua chương trình AccelerateTT nhằm mục đích thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp ở Hy Lạp. Trên thực tế, sự ủng hộ của cộng đồng là rất quan trọng và cũng chính là động cơ để khởi động và phát triển”. Bộ Phát triển và Đầu tư cũng dự định chuyển 200 triệu Euro quỹ công ban đầu vào Hy Lạp, với hy vọng thu hẹp khoảng cách tài chính cho các công ty giai đoạn đầu chưa ra mắt.

Yannis Tsakiris, Thứ trưởng Bộ Đầu tư Hy Lạp cho biết: “Nguồn vốn công cùng với các quỹ châu Âu và vốn PE / VC đóng vai trò là chất men nuôi dưỡng sự quan tâm của các nhà đầu tư  quốc tế và tạo ra hiệu ứng bánh đà trong khu vực. Những sáng kiến nhắm mục tiêu vào các công ty khởi nghiệp trong tất cả các giai đoạn - từ giai đoạn hình thành đến mở rộng quy mô.”
Quỹ Đầu tư Châu Âu (EIF) cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng trong hệ sinh thái VC địa phương của Hy Lạp và vào năm ngoái đã mở ra một chương trình đầu tư 500 triệu Euro để hỗ trợ các doanh nghiệp Hy Lạp.

David Dana, trưởng bộ phận đầu tư VC của EIF cho biết: “Các chương trình được tài trợ công vô cùng hữu ích để bắt đầu một cái mới cũng như thay đổi tư duy. Tuy nhiên, bây giờ không chỉ là đầu tư phát triển nữa, mà còn là đầu tư tài chính với mục tiêu tạo ra lợi nhuận, đó cũng là mục tiêu cuối cùng vì đây là cách chúng ta thu hút nhiều nhà đầu tư tư nhân hơn”.

Các lĩnh vực đang phát triển Theo báo cáo của Foundation, Khoa học Đời sống hiện là lĩnh vực phổ biến nhất trong hệ sinh thái khởi nghiệp của Hy Lạp. Maria Kokidou, trưởng bộ phận tiếp cận và nội dung của Found.ation, dự đoán những lĩnh vực này sẽ tiếp tục phát triển.

Bà cho biết: “Khoa học đời sống bao gồm công nghệ y tế, fintech và các lĩnh vực liên quan đến công nghệ nano, deeptech và dữ liệu lớn sẽ tiếp tục gia tăng trong vài năm tới. Các khoản đầu tư lớn từ các công ty quốc tế đang đổ vào Hy Lạp trong vài năm qua, chẳng hạn như Pfizer và Microsoft thành lập các trung tâm đổi mới và trung tâm dữ liệu.” Trong khi Hy Lạp đang vật lộn với tình trạng “chảy máu chất xám” - khoảng 400.000 người đã di cư khỏi Hy Lạp kể từ năm 2010, 90% trong số đó có bằng cấp và 64% là thạc sĩ hoặc tiến sĩ – Kokidou cho biết chính phủ Hy Lạp đang tích cực làm việc để giảm thiểu tình trạng này. Bà cho biết, Hy Lạp đang có một cộng đồng khoa học thực sự mạnh và vấn đề thực sự lớn là chảy máu chất xám. Đây là điều mà chính phủ đang cố gắng đảo ngược thông qua việc khuyến khích đầu tư từ các công ty nước ngoài và thành lập các trung tâm đổi mới ở các thành phố khác nhau ở Hy Lạp để thu hút sự tham gia của các trường đại học, các học viện và tập đoàn”. Lymperopoulou cho rằng, điều đó được đền đáp khi Hy Lạp đang chứng kiến nhân tài quay trở lại. Rất nhiều người Hy Lạp đã đi ra nước ngoài do cuộc khủng hoảng tài chính kéo dài hàng thập kỷ và họ đang dần trở lại. Đó là một bước ngoặt trong lịch sử gần đây của Hy Lạp và là cơ hội có một không hai.
HDBI đang thực hiện nhiều vai trò vì lợi ích của hệ sinh thái quốc gia, một số lợi ích có thể nhìn thấy được và một số tiềm ẩn. Athens không thể so sánh được với London, Berlin hay Paris, vẫn còn rất nhiều khoảng cách. Hệ sinh thái của Hy Lạp vẫn còn non trẻ, nhưng chúng tôi lạc quan rằng vị trí của chúng tôi trên bản đồ sẽ ngày càng lớn hơn.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN - Bản tin “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, Số 24.2022