Hệ sinh thái khởi nghiệp Slovenia tuy mới phát triển nhưng phát triển rất tích cực trong vài năm qua. Các nhà sáng lập Slovenia điển hình là nam giới (80,6%) và có bằng đại học (69,4%). Với 27,8%, so với mức trung bình của EU là 13,6%, Slovenia cũng là một ví dụ điển hình cho những nhà sáng lập thành công mà không cần bằng đại học.

Các công ty khởi nghiệp ở Slovenia được thấy trong nhiều lĩnh vực, bao gồm: cổng dịch vụ trực tuyến (11,1%, so với mức trung bình 3,6% của EU), hoặc tư vấn (11,1%) với vị trí hàng đầu châu Âu về lĩnh vực giáo dục (8,3%, so với 3,5% mức trung bình của EU).

Các công ty khởi nghiệp của Slovenia hiện trung bình sử dụng 5,4 người, rất thấp so với mức trung bình của EU (12,8 nhân viên cho mỗi công ty khởi nghiệp). Các công ty khởi nghiệp có kế hoạch tăng gấp đôi quy mô bằng cách thuê trung bình 5,8 nhân viên mới trong vòng 12 tháng tới. Đối với quốc tế hóa, 92,6% đang tìm cách phát triển trong khu vực đồng Euro. 22,2% cũng quan tâm đến việc quốc tế hóa sang Trung Đông (so với mức trung bình 15,3% của EU) và Nam Phi (so với mức trung bình 14,8% của EU). 74,4% doanh thu được tạo ra thông qua các lĩnh vực kinh doanh. Trung tâm khởi nghiệp địa lý của Slovenia là Ljubljana với cộng đồng đang phát triển ở Maribor. Với GDP bình quân đầu người khoảng 20.000 EUR và dân số hơn 2 triệu người, hệ sinh thái khởi nghiệp của Slovenia đã phát triển nhanh chóng trong những năm qua. Các công ty khởi nghiệp phát triển nhanh đầu tiên vào giữa những năm 2000; tuy nhiên, hệ sinh thái chỉ thực sự phát triển sau cuộc khủng hoảng kinh tế ở Slovenia sau năm 2008 và đặc biệt là sau năm 2011. Đầu tư tư nhân vào các công ty Slovenia và sự chuyên nghiệp hóa của thế giới khởi nghiệp đã giúp củng cố hệ sinh thái của nước này trong những năm qua.

Các công ty khởi nghiệp của Slovenia đã đạt được những khoản đầu tư đáng kể. Sự phát triển của một số công ty có triển vọng và dễ thấy nhất như BitStamp đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông, nâng cao nhận thức và thu hút về khởi nghiệp và coi khởi nghiệp như một lựa chọn nghề nghiệp khả thi cho các thế hệ trẻ. Sức hút hiện có của các công ty là dịch vụ phát triển công nghệ thông tin (CNTT) được thành lập một vài năm trước đây. Tổng cộng 10% số tiền mà các công ty khởi nghiệp Slovenia huy động đến từ các nguồn huy động vốn cộng đồng khác nhau, đặc biệt là Kickstarter, nơi mà các dự án của Slovenia nằm trong số các dự án thành công nhất trên thế giới.

Tuy nhiên, Chính phủ và các chương trình tăng tốc là nguồn tài trợ chính cho một số công ty khởi nghiệp được hỗ trợ, cho thấy tầm quan trọng của họ trong giai đoạn đầu của quá trình khởi nghiệp. Chỉ 5% vốn đầu tư đến từ các nhà đầu tư Slovenia, điều này cho thấy sự phát triển kém của thị trường vốn Slovenia, mặc dù đây có lẽ là quốc gia phát triển nhất trong khu vực. Liên quan đến sự phát triển của hệ sinh thái, sự chú trọng đã chuyển từ số lượng sang chất lượng, sự phân tán đang được thay thế bằng sự hợp tác giữa các bên liên quan chính và đã trở thành đối tác quan trọng trong đối thoại chính sách.

Trong những năm gần đây, số lượng các tổ chức và sự kiện hỗ trợ khởi nghiệp đã tăng về số lượng và chất lượng cũng được cải thiện đều đặn. Phù hợp với giai đoạn phát triển hệ sinh thái, các hoạt động từ thủ đô Ljubljana đang mở rộng sang các thành phố lớn khác của Slovenia, thường là các thành phố có trường đại học (đặc biệt là Maribor, Koper, Nova Gorica).

Theo Báo cáo Khởi nghiệp Đông Nam Âu 2018 của EIT Digital và ABC Accelerator, phần lớn các công ty khởi nghiệp vẫn hoạt động trong lĩnh vực CNTT, nhưng cũng có những câu chuyện rất tích cực liên quan đến khởi nghiệp B2C và các sản phẩm vật lý. Các công ty khởi nghiệp gần đây cũng đang nổi lên trong nhiều ngành công nghiệp ‘phi CNTT’, điều này cho thấy sự mở rộng ngày càng tăng của hệ sinh thái khởi nghiệp.

Việc mở rộng blockchain bắt đầu vào năm 2017 và cũng chiếm ưu thế trong năm 2018. Theo Báo cáo của Crypto Nation, các công ty khởi nghiệp blockchain đã đưa Slovenia lên bản đồ các điểm đến của blockchain. Lần đầu tiên trong lịch sử, một số doanh nhân khởi nghiệp Slovenia không phải chuyển địa điểm để gây quỹ cho các công ty khởi nghiệp của họ. Những công ty khởi nghiệp này đã có khả năng duy trì hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và tất cả các hoạt động khác ở trong nước.

Slovenia có các chương trình khác nhau dành cho các tổ chức hoặc quan hệ đối tác công và tư thực hiện các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp. Để đơn giản hóa thủ tục hành chính cho các công ty công nghệ cao, Slovenia đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc giới thiệu visa khởi nghiệp, tạo thuận lợi về thủ tục cho các nhà đầu tư nước ngoài và trao thưởng và các quyền lựa chọn cho các thành viên chủ chốt của các nhóm khởi nghiệp.

Có thể thấy hoạt động thúc đẩy khởi nghiệp được công chúng hỗ trợ một cách có hệ thống ở Slovenia, nơi thường xuyên được Chính phủ hỗ trợ các giải thưởng quốc gia về khởi nghiệp. Chính phủ mở rộng tổ chức hội nghị PODIM và các chuỗi sự kiện nhằm thúc đẩy các chương trình trao quyền cho các công ty khởi nghiệp.

Liên quan đến các chiến dịch công khai, có nội dung về khởi nghiệp trên các phương tiện truyền thông đại chúng, có một chương trình truyền hình được quốc tế đánh giá cao và trao giải “Prava ideja” (Ý tưởng đúng đắn) thúc đẩy khởi nghiệp và tinh thần kinh doanh, do Đài truyền hình Quốc gia Slovenia sản xuất. “Tovarna Podjemov - Start: up Slovenia” được hỗ trợ bởi quỹ công, tập hợp những người tham gia chủ động nhất của hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia và trang web quốc gia chính tập trung vào quảng bá khởi nghiệp.

Trong những năm gần đây, một xu hướng đang phát triển và ngày càng trở nên nổi bật hơn đó là gia tăng sự tham gia của doanh nghiệp vào hệ sinh thái khởi nghiệp. Thông thường các tập đoàn tham gia vào bối cảnh khởi nghiệp bằng việc tài trợ cho các sự kiện khởi nghiệp hoặc hỗ trợ vật chất. Sau đó, được nâng cấp bằng các hội thảo đổi mới sáng tạo nội bộ và hackathons với mục đích quảng bá cho công ty và “buổi trình diễn về đổi mới sáng tạo”. Một sự kiện như Hackathon thường tập trung nhiều người được chia theo nhóm để viết mã lập trình dựa trên các dự án về phần mềm hoặc phần cứng, với mục iêu vận hành được sản phẩm dựa trên ý tưởng của mỗi nhóm tham gia vào cuối sự kiện.

Sau khi các bước đầu tiên được thực hiện và các công ty đã học được kinh nghiệm, họ bắt đầu với những cuộc chạy đua nước rút và đổi mới thực sự. Các cuộc chạy đua của công ty nhằm phát triển các ý tưởng, nâng cấp mô hình kinh doanh của họ và tích cực tham gia vào các hội nghị khởi nghiệp nhằm tìm kiếm các công ty khởi nghiệp bổ sung. Một số tập đoàn đã thành lập các chương trình tăng tốc tư nhân và quỹ VC của họ. Mặc dù tác động của họ trong hệ sinh thái vẫn còn tương đối mờ nhạt về các khoản đầu tư và tăng tốc số lượng các công ty khởi nghiệp, họ đã mang lại kiến thức, kinh nghiệm và mạng lưới kinh doanh cho hệ sinh thái khởi nghiệp.

Hệ sinh thái khởi nghiệp của Slovenia có mối liên kết khá chặt chẽ. Nhiều người biết đến nhau trên cơ sở cá nhân và sẵn sàng hợp tác để tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái. Hợp tác chính thức giữa các bên liên quan đang diễn ra theo hiệp hội Startup.si. Theo Báo cáo Khởi nghiệp Đông Nam Âu 2018 của EIT Digital và ABC Accelerator, hệ sinh thái khởi nghiệp có sự cân bằng tốt giữa các tổ chức nhà nước và tư nhân, các bên liên quan khác nhau (vườn ươm, quỹ, tổ chức công, v.v.) và thậm chí một số tập đoàn. Ngoài ra, họ cũng rất cởi mở trong việc hợp tác với các hệ sinh thái khởi nghiệp lân cận, cụ thể là với các hệ sinh thái khởi nghiệp của Ý, Áo, CEE và Tây Balkan.

Những thách thức lớn nhất đó là các rào cản pháp lý đối với việc hình thành và phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp, cản trở sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp (quyền chọn cổ phiếu, ưu đãi thuế đặc biệt cho đầu tư tư nhân vào các công ty khởi nghiệp, luật lao động linh hoạt, v.v.), hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia còn hạn chế về quản lý trang web quốc gia tập trung vào quảng bá khởi nghiệp.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN
Theo Bản tin “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, Số 32.2022 (ntbtra)