Co-founder & COO của MindX - tổ hợp dạy lập trình, Tiếng Anh và không gian làm việc chung - chị Nguyễn Thị Thu Hà, một gương mặt trong danh sách 30 under 30 năm 2020 của Forbes Việt Nam. Với hành trình tự lập kinh doanh từ năm 19 tuổi, chị Thu Hà đã tiếp lửa cho các bạn trẻ bước đi vững vàng trên hành trình đầu tiên của cuộc đời.

… Từ TOP3 đại sứ sinh viên xuất sắc nhất của Google Đông Nam Á
Nguyễn Thị Thu Hà, hay còn gọi là Hà San, sinh ra trong một làng quê nghèo ở huyện Ân Thi, Hưng Yên. Ngay từ cấp 3, cô gái trẻ sinh năm 1994 đã nghĩ sau này mình sẽ làm gì đó về giáo dục, vì chỉ có giáo dục mới thay đổi cuộc đời một đứa trẻ và thay đổi số phận của một quốc gia.

Lên đại học, Hà thi đỗ trường đại học Ngoại Thương. Năm 2015, khi đang theo học ở trường Đại học Ngoại Thương, Hà San trở thành đại sứ sinh viên Google tại Việt Nam. Khi đó, tình cờ, Hà được xem một clip của đồng sáng lập Google Larry Page về một nông dân ở Kenya trồng khoai tây. Nhờ các kiến thức trên internet, anh nông dân đã tìm được cách để mùa màng bội thu. Thu Hà đã nghĩ về làng quê nghèo khó, nơi những người nông dân phải trông đợi mùa màng để kiếm ăn. Trong bài luận gửi cho Google, Hà mong muốn dùng công nghệ thay đổi cuộc sống cho người dân ở vùng xa xôi.

Cả Việt Nam khi đó có 5 đại sứ, thì Hà là người duy nhất được đánh giá là một trong 3 đại sứ Google xuất sắc nhất Đông Nam Á, bên cạnh một bạn Indonesia và Philippines. Và lúc đó, Hà đã có cơ 8 hội đi gần hết các nước Đông Nam Á. Ngay sau hành trình đó, năm 2016, Hà cùng hai người bạn thành lập Techkids (sau đổi tên thành MindX), cung cấp các lớp dạy lập trình cho sinh viên đại học nhằm bổ sung kỹ năng thực tế còn thiếu khi đi làm. Cả ba nhà sáng lập cùng nhau đến các trường đại học để phát tờ rơi, trò chuyện trực tiếp với sinh viên để hiểu thêm quá trình học tập của các bạn.

Khi còn là sinh viên năm hai đại học, Hà San đã quyết tâm khởi nghiệp công nghệ. Khao khát xây dựng một hệ sinh thái bao gồm trường đào tạo các kỹ năng mới của thời đại 4.0 và tổ hợp không gian làm việc chung, chị gọi điều mình đang làm với MindX là giấc mơ về “Little Silicon Valley – thung lũng Silicon thu nhỏ”. Từ mỗi tổ hợp như một "thung lũng Silicon thu nhỏ", chị và đồng đội góp phần đào tạo nên những nhà sáng chế, những nhân tố thay đổi xã hội hay những doanh nhân tài năng.

Khởi nghiệp từ năm 21 tuổi
Ban đầu, Hà mở một công ty nhỏ lấy tên là Illiat, làm về tư vấn du học. Gọi là tư vấn du học cho oai, nhưng đó là một lớp học phi lợi nhuận, ai có bàn góp bàn, ai có ghế góp ghế, giảng viên đi dạy lấy đồng lương tượng trưng. Lớp sẽ dạy các kỹ năng săn học bổng đi du học ở các trường hàng đầu ở Mỹ. Việc học tiếng Anh bên ngoài rất đắt đỏ, những bạn không có điều kiện sẽ không thể tiếp cận nổi. Hà muốn các bạn có tiềm năng có thể tự học và săn học bổng tìm kiếm cơ hội bước chân ra thế giới và đổi đời. Sau khóa đào tạo ở Google Philipines và Singapore, Hà đã thực sự yêu thích và muốn tìm hiểu sâu về công nghệ. Lúc này, ý tưởng về giáo dục công nghệ đã nhen nhóm. Hà nhận ra rằng Việt Nam có thế mạnh rất lớn về nguồn nhân lực, chỉ là thiếu sự định hướng và hiểu biết về thị trường, kỹ năng mềm ngoại ngữ và kiến thức trên trường không có tính ứng dụng cao.

Team của Hà có 2 bạn làm chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin, một bạn làm việc ở Âu Mỹ, và một bạn chuẩn bị học PhD ở Mỹ, nhưng cả 2 quyết định ở lại Việt Nam khởi nghiệp. Lúc này team có ý tưởng mở trường học về công nghệ. Và đó là tiền thân cho TechKids sau này Ban đầu, Hà và các bạn mở lớp dạy học về công nghệ cho sinh viên. Đã có những ngày, team phải đứng ở cổng trường Đại học Bách Khoa phát tờ rơi và thuyết phục từng bạn sinh viên. Vào tận "sào huyệt" của lò đào tạo công nghệ thông tin của Việt Nam để rủ sinh viên đi học công nghệ, Hà cho rằng chương trình học đại học quá nặng lại không thực tế. Lớp học đầu tiên của Hà có 10 bạn được tổ chức trong căn phòng nhỏ gần Đại học Bách Khoa Hà Nội, sau 6 năm, đã trở thành hơn 10 cơ sở dạy lập trình; 7 mặt sàn co-working space hàng nghìn m2 tại trung tâm ở Hà Nội và TP.HCM.

Những ngày đầu, co-founder trực tiếp đứng lớp. Hà đã đi tuyển các kỹ sư lập trình đi làm nhiều năm kinh nghiệm để có các kiến thức thực tế truyền tải cho học sinh. Nhưng những IT thì thường không có nền tảng sư phạm, lương lại cao. Để kiếm được những người có tâm huyết với nghề, Hà phải mất từ 3-6 tháng. Lớp học vận hành được 1 năm. Hà mới định hướng sẽ dạy cho các em độ tuổi nhỏ hơn, từ cấp 1 đến cấp 3. Ở các nước, trẻ em được tiếp cận với công nghệ từ rất sớm. Một người bạn ở Đức năm đó 24 tuổi đã đi làm lập trình viên được 12 năm, tức là tiếp cận công nghệ từ trước năm 12 tuổi.

Thế hệ học sinh và phụ huynh đầu tiên của Techkids, có những phụ huynh làm Tổng Giám đốc công ty công nghệ hàng nghìn nhân viên vẫn gửi con đi học, họ là những người cấp tiến và thích nghi với xu hướng thời đại. Khi vận hành lớp học Techkids, Hà đã nhận thấy một thực trạng, buổi tối các lớp học đều kín chỗ nhưng ban ngày trống hoe, rất phí tài nguyên xã hội. Hà đã rủ một số bạn startup về chia sẻ không gian làm việc buổi sáng đến 6h30 tối, trước khi lớp học bắt đầu lúc 7h.

Hình thành Little Silicon Valey
Hà đã nhận ra rằng, việc kết hợp giữa trường học công nghệ và cho thuê không gian làm việc chung (co-working space) đã tạo ra một hệ sinh thái khởi nghiệp bổ trợ lẫn nhau. Có những công ty 10 người thì 8 người là học viên của TechKids, có những bạn học xong, khởi nghiệp thuê luôn văn phòng làm việc ở công ty.

Mỗi cơ sở đều theo đuổi mô hình Silicon Valley, nơi ban ngày dành cho các công ty công nghệ khởi nghiệp, các quỹ đầu tư, buổi tối và cuối tuần lại biến thành các lớp học công nghệ cho các em học viên.
Các bạn học viên sẽ được học tập trong môi trường tràn ngập tính công nghệ, được nhìn thấy công việc tương lai của mình mỗi ngày. Điều đặc biệt là các bạn học viên tại đây có dịp gặp gỡ và trò chuyện và đầu quân vào các công ty công nghệ và nhà đầu tư tiềm năng của các dự án khởi nghiệp. Tháng 10/2019, Quỹ ESP Capital cùng một số nhà đầu tư cá nhân khác đã đầu tư 500.000 USD vào MindX.

Thành công tự đến như những trái ngọt được ươm giống từ môi trường như thế

Có bạn 17 tuổi khởi nghiệp và nhận được vốn 25.000 USD từ chương trình hỗ trợ khởi nghiệp của Chính phủ Vietnam Silicon Valley, có bạn ở Lào Cai lên học trại hè sau này một trong các dự án thời gian đấy thi được giải nhất quốc gia và giải 3 Cuộc thi Khoa học Kỹ thuật của Mỹ và được tuyển thẳng đại học. Từ đấy, Hà đã có ý tưởng về một Litte Silicon Valley, nơi tập hợp những người trẻ học tập và kết nối trên chính không gian của mình. Và MindX ra đời, kết hợp giữa mô hình giáo dục và co-working space. Đó cũng là chiến lược mới khi MindX nhận vốn 500.000 USD của ESP Capital. MindX có nghĩa là Extraordinary mindset, nghĩa là tư duy sáng tạo vượt mọi giới hạn. Đó là môi trường không hề theo đuổi thành công, không cần trở thành Mark Zukerberg hay Bill Gate, chỉ cần cố gắng theo đuổi đam mê của mình.

Tháng 10/2019, quỹ đầu tư ESP Capital đã rót vốn 500.000 USD (11,6 tỷ đồng) vào startup giáo dục MindX. Công ty hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái giáo dục công nghệ theo mô hình “Little Silicon Valley“. Hà tự nhận MindX vẫn là "startup con nhà nghèo". Đó là tiền của nhà đầu tư, là tiền của sự tin tưởng của người khác cho mình nên phải tính toán thật kỹ để tối đa được quy mô và hiệu quả đem lại. Ngoài ra, MindX còn kết hợp mô hình không gian làm việc chung co-working space với 5.000 m2 mặt sàn tại 5 trung tâm ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, là nơi làm việc của hơn 200 startup.

Mục tiêu của MindX là muốn tạo ra các nhà sáng chế, doanh nhân khởi nghiệp, những người tạo ra sự thay đổi tích cực trong xã hội. Ở đó, trẻ em được học những kĩ năng mới trong thời đại 4.0 như lập trình, robotic, đồ hoạ máy tính, 3D, VR/AR, làm phim/video, v.v. từ rất sớm. Việc chọn các nhà đầu tư đối với Hà cũng rất cân nhắc, chọn người đồng hành cùng chung giá trị, chứ không phải nhà đầu tư chỉ nghĩ đến lãi hoặc ép founder phải tăng trưởng khủng khiếp mà đánh đổi về giá trị. Vì giáo dục là ngành khác với các mô hình khác, từng bước đi phải rất thận trọng. "May mắn là ESP Capital đáp ứng các mục tiêu của bọn em", Hà chia sẻ.

Hà cho biết, cô đã theo đuổi những gì mình mong muốn mặc dù bố mẹ phản đối gay gắt. Bố mẹ Hà chỉ muốn con gái được ổn định, có con bồng cháu bế. Nhưng Hà không hối tiếc vì đã bỏ thời gian ra làm nó. Làm startup rất vất vả, không có ngày nghỉ và đôi khi phải hi sinh rất lớn. Nhưng Hà nhận thấy sự dấn thân ngày càng nhiều của nữ giới trong lĩnh vực startup nói chung và công nghệ nói riêng, họ là những tấm gương truyền cảm hứng. Phụ nữ có nhiều bạn rất có tố chất, nhưng bị gặp rào cản về suy nghĩ "tôi chỉ làm được đến thế thôi", phải ổn định, phải vào con đường an toàn nên họ tự giới hạn mình ở những thứ họ làm được. Em thì nghĩ rằng không có giới hạn nào ngăn cản con người theo đuổi mơ ước của chính mình".

TH