Khái niệm “hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo” ngày càng trở nên phổ biến nhưng các nghiên cứu học thuật cũng như thực nghiệm về HST KN&ĐMST với nhiều cách tiếp cận khác nhau đã đưa ra những phân tích, quan điểm chính sách và cảnh báo khác nhau. Điều này dẫn đến sự chồng lấn về mặt khái niệm và tiếp cận khi xây dựng định hướng chiến lược phát triển HST KN&ĐMST của các quốc gia. Mặt khác, tuy số lượng các nghiên cứu về HST KN&ĐMST rất lớn nhưng nhiều nghiên cứu dựa trên trường hợp của một số quốc gia và vùng lãnh thổ cụ thể, chưa đảm bảo tính phổ quát đối với trường hợp các quốc gia khác với những đặc thù khác nhau. Hệ thống hóa lại các khái niệm liên quan, phân tích những đặc trưng của HST, xem xét những vấn đề thực tiễn sẽ là căn cứ cần thiết để xác định mô hình HST KN&ĐMST.

Khái niệm HST KN&ĐMST được đề cập rộng rãi vào những năm đầu của thế kỷ XXI. Thực chất, khái niệm này đã xuất hiện từ những năm cuối của thập kỷ 1950 tại Mỹ, khi Thung lũng Santa Clara (tiền thân của Thung lũng Silicon) được hình thành và phát triển nhanh chóng. Trên cơ sở sự ra đời của mô hình tổ chức kinh doanh dựa trên sự phát triển gắn với vùng địa lý, khái niệm HST KN&ĐMST đã được đưa ra và trở thành một thuật ngữ được đề cập ngày càng rộng rãi trên thế giới.

Shane (2009) cho rằng HST KN&ĐMST là một xã hội của những nhà sáng lập với nhiều ý tưởng và kỹ năng, những công ty non trẻ ở giai đoạn sớm với tài năng riêng, những vườn ươm với các nhà cố vấn và vốn, những người tiếp nhận sớm và truyền thông. Vogel (2013) xác định HST KN&ĐMST là “một cộng đồng có tính tương tác trong lòng một khu vực địa lý, bao gồm các nhân tố đa dạng và phụ thuộc lẫn nhau (ví dụ doanh nhân khởi nghiệp, các thể chế và các tổ chức) và các yếu tố khác (ví dụ như thị trường, khung khổ pháp lý, hệ thống hỗ trợ, văn hóa khởi nghiệp) phát triển theo thời gian và sự cùng tồn tại, tương tác lẫn nhau của tất cả những yếu tố đó thúc đẩy tạo ra doanh nghiệp mới. Stam (2015) cho rằng khái niệm HST KN&ĐMST nhấn mạnh rằng khởi nghiệp diễn ra trong một cộng đồng các tác nhân phụ thuộc lẫn nhau. Các điều kiện mang tính hệ thống (mạng lưới nhà khởi nghiệp, lãnh đạo, tài chính, tài năng, tri thức và dịch vụ hỗ trợ) là trái tim của hệ sinh thái và sự hiện diện của các điều kiện này cùng với mối quan hệ tương tác giữa chúng quyết định sự thành công của hệ sinh thái. Mack và Mayer (2016) định nghĩa HST KN&ĐMST là một hệ thống gồm các hợp phần tương tác với nhau để thúc đẩy sự hình thành doanh nghiệp mới trong bối cảnh khu vực đặc biệt. Theodoraki và Messeghem (2017) cho rằng, HST có thể được mô tả như một bối cảnh chung nhằm mục đích thúc đẩy tinh thần KN&ĐMST trong một lãnh thổ nhất định. Spigel (2017) định nghĩa HST KN&ĐMST là “sự kết hợp giữa triển vọng văn hóa địa phương, mạng lưới xã hội, vốn đầu tư, trường đại học và các chính sách kinh tế tích cực tạo ra môi trường hỗ trợ cho các dự án đổi mới sáng tạo. HST KN&ĐMST là sự kết hợp của các yếu tố xã hội, chính trị, kinh tế và văn hóa trong một khu vực, hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng của doanh nghiệp khởi nghiệp dựa trên ĐMST, khuyến khích các nhà khởi nghiệp mới và các chủ thể khác chấp nhận rủi ro khi bắt đầu, tài trợ và mặt khác hỗ trợ doanh nghiệp rủi ro cao”.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Cooperation and Development - OECD), hệ sinh thái khởi nghiệp là “tổng hợp các mối liên kết chính thức và phi chính thức giữa: các chủ thể khởi nghiệp (tiềm năng hoặc hiện tại); tổ chức khởi nghiệp (công ty, nhà đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư thiên thần, hệ thống ngân hàng,…); và các cơ quan liên quan (trường đại học, các cơ quan nhà nước, các quỹ đầu tư công,…) và tiến trình khởi nghiệp (tỉ lệ thành lập doanh nghiệp, số lượng doanh nghiệp có tỉ lệ tăng trưởng tốt, số lượng các nhà khởi nghiệp,…) tác động trực tiếp đến môi trường khởi nghiệp tại địa phương” (Mason và Brown, 2014).

Còn tiếp…

Casti Hub tổng hợp