Hiện nay có những cuộc tranh luận rất lớn về:

• “Hiệu quả” của môi trường & hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam từ khi khởi nghiệp trở thành phong trào tại Việt Nam cách đây 3 năm.
• Hiệu quả này gắn liền với sự thành công của dự án khởi nghiệp; hay nói cách khác, sự thành bại của startup phụ thuộc trực tiếp vào môi trường khởi nghiệp, môi trường hiệu quả — startup thành công & ngược lại.

Tôi không có ý định, cũng không có tham vọng tham gia vào những tranh luận này. Nhưng tôi muốn chia sẻ với các bạn những gì tôi tin; dù môi trường, xã hội có những tranh luận nào, kết quả hành trình khởi nghiệp của mình vẫn phụ thuộc vào hành động của cá nhân.

Sản phẩm thành công (được thị trường chấp nhận) có thể đến từ bất cứ đâu!

Chúng ta vẫn hay quan niệm rằng chỉ có những môi trường khởi nghiệp kiểu như thung lũng Silicon mới có thể sản sinh ra những startup thành công & có quy mô toàn cầu. Nhà khởi nghiệp muốn thành công thì phải đến sống & làm việc tại San Fransisco, Hoa Kỳ.

Có 195 quốc gia trên thế giới tính đến thời điểm bài viết này. Nếu theo quan điểm này, các startup, nhà khởi nghiệp tại 194 quốc gia còn lại sẽ không có cơ hội thành công!!!

Alibaba —Một trong những công ty thương mại điện tử lớn nhất thế giới đến từ Hàng Châu, Chiết Giang, Trung Quốc. Suốt quá trình từ lúc sơ khai, đến lúc niêm yết trên thị trường chứng khoán NYSE, Alibaba vẫn không có trụ sở chính tại Silicon Valley & nhà sáng lập Jack Ma cũng không sống làm việc tại nơi này; chỉ đến đây với vai trò “Diễn Giả” để chia sẻ kinh nghiệm cho startup, doanh nhân & nhà đầu tư tại đây.

Điều quan trọng cuối ngày, chúng ta làm gì để xác định được phân khúc khách hàng nhắm đến là ai? Làm thế nào để tiếp cận họ? Làm thể để khách hàng chấp nhận & mua sản phẩm của mình lâu dài?

Nếu bạn nhắm thị trường Lào, hãy sang Lào. Nếu bạn nhắm thị trường Nhật Bản, hãy sang đó phát triển thị trường. Khách hàng không quan tâm việc bạn có phát triển sản phẩm + sống & làm việc tại thiên đường khởi nghiệp thung lũng Silicon hay không rồi mới quyết định bỏ tiền ra mua sản phẩm của bạn.

Than phiền & chỉ trích không đem lại đồng xu nào cho dự án khởi nghiệp của mình; lại càng không giúp đưa sản phẩm gần với nhu cầu khách hàng!

Nếu các bạn chỉ trích môi trường khởi nghiệp ngày càng có quá nhiều sự kiện dẫn đến việc lãng phí, bão hòa, vô nghĩa, … Nhưng vấn đề là dù chỉ trích này đúng hay sai, dự án của mình cũng đâu lớn hơn được tí nào??!! Các bạn hoàn toàn có quyền nói lên điều này & tốt hơn nữa có thể đi kèm hành động cụ thể như: không tham dự pitching một cách vô tội vạ, không tham gia gian hàng trưng bày, …

Tôi gặp không ít startup bảo rằng vì tham dự sự kiện hoặc trưng bày gian hàng miễn phí nên mới tham gia. Nhưng các bạn quên rằng, ở đời làm gì có bữa cơm miễn phí. Việc bạn bỏ thời gian tham dự, chuẩn bị gian hàng, … đã là 1 dạng chi phí. Chưa kể, có thể phát sinh chi phí nhân sự, … Thế thì làm sao gọi là “miễn phí”. Trong khi với nguồn lực này, các bạn có thể phân bổ vào việc khác (đi phỏng vấn khách hàng, đi kiểm chứng tiềm năng thị trường, đi quan sát hành vi người dùng, ..).

Các bạn than phiền quá trình khởi nghiệp thật cô đơn, không ai hướng dẫn, đồng hành, nên năng lực cá nhân & dự án cũng tiến triển chậm. Vậy hãy đi đến các sự kiện Mentoring Day/Night làm quen với mentoring; hoặc tham gia chương trình mentoring, tìm cho mình người mentor.

Các bạn than phiền mình không có vốn để phát triển phiên bản mẫu cho sản phẩm, hãy đi làm thêm kiếm tiền, hoặc nộp đơn các chương trình tài trợ khởi nghiệp để thực hiện việc này.

Thời gian là thứ duy nhất trên đời, tiền không mua được. Nếu bạn dành thời gian vào những việc không cần thiết, tôi nghĩ chúng ta không nên than phiền về những gì mình muốn mà không được hỗ trợ, những gì mình muốn mà không có, …

Hãy bình tĩnh, thư giãn & nhẹ nhàng nhìn nhận những gì mình có, những gì môi trường đang có, hành động dựa trên đó. Mức độ hành động mới thể hiện mức độ tham vọng của bạn; chứ không phải mức độ than phiền & chỉ trích.

Tổng hợp (Quỳnh Như)