Tháng 3 năm 2020, triển vọng của các công ty khởi nghiệp có vẻ ảm đạm. Nhu cầu người tiêu dùng giảm xuống, ngành du lịch ngừng hoạt động. Các doanh nghiệp gặp khó khăn đành phải sa thải công nhân hoặc đóng cửa. Theo Crunchbase, đầu tư mạo hiểm toàn cầu đã giảm 17% trong quý đầu tiên so với quý trước, số vòng cấp vốn giảm 5%. Riêng tại Trung Quốc, số vòng cấp vốn đầu tư mạo hiểm giảm 74% chỉ trong hai tháng.

Đại dịch - thảm khốc đối với con người - đã tiếp thêm nhiên liệu cho ngọn lửa công nghệ. Theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trư ờng Telegeography, năm 2020, công suất Internet tăng 35%. Theo báo cáo của OpenVault về theo dõi mức tiêu thụ băng thông rộng, lưu lượng băng thông rộng toàn cầu trong quý 4 đã tăng hơn 51% so với năm trước: do nhiều thuê bao hơn kết hợp với việc sử dụng nhiều dữ liệu hơn trong giai đoạn COVID-19. Theo Liên hợp quốc, thương mại điện tử toàn cầu đã tăng vọt lên tới 26,7 nghìn tỷ đô la, với các quốc gia như Hàn Quốc, Vương quốc Anh và Trung Quốc đã trải qua những đợt tăng đột biến. Số lượng người mua lương thực và đồ gia dụng trực tuyến tăng trung bình 30% trên toàn thế giới.

Trong khi đó, các doanh nghiệp chuyển hướng sang làm việc từ xa, với mức tăng năng suất tương ứng là 3,1%. Theo báo cáo của McKinsey & Company, các công ty cũng tăng tốc số hóa các hoạt động của khách hàng và chuỗi cung ứng từ 3 đến 4 năm. Các nhà đầu tư đổ xô vào những cơ hội này và những cơ hội khác. Theo Crunchbase, trong nửa đầu năm 2020, quỹ đầu tư mạo hiểm trên toàn thế giới là 148 tỷ đô la. Đến nửa đầu năm 2021, nó đã tăng 95% lên 288 tỷ đô la, với mức tăng ở mọi giai đoạn. Các công ty khởi nghiệp cũng đang hưởng lợi từ các kênh đầu tư mới, bao gồm dân chủ hóa các công ty khởi nghiệp như Robinhood (một công ty môi giới chứng khoán trực tuyến); huy động vốn từ cộng đồng; và các công ty mua lại đặc biệt.

Thuật ngữ “Kỳ Lân” - chỉ số về độ hiếm - đang gây nhầm lẫn. Đến tháng 8, đã có hơn 800 công ty khởi nghiệp trên khắp thế giới được định giá trên 1 tỷ đô la, với mức định giá tích lũy vượt quá 2,6 nghìn tỷ đô la, theo CB Insights. Trong khoảng thời gian từ tháng 10/2020 đến tháng 6/2021, con số này đã tăng 43%. Theo Crunchbase, mặc dù các công ty Hoa Kỳ chiếm ưu thế, nhưng Trung Quốc, Canada, Ấn Độ, Đức, Israel, Vương quốc Anh và Pháp đã có từ 7 đến 10 Kỳ Lân trong nửa đầu năm 2021. Dữ liệu của Startup Genome cho thấy, mức tăng trưởng về giá trị đô la của các công ty khởi nghiệp trên toàn cầu là 20% so với cùng kỳ năm trước. Đối với các hệ sinh thái khởi nghiệp, năm 2021 đang trở thành một năm có năng suất và tốc độ tăng trưởng đáng kể.

Điểm nóng ở mọi nơi

Từ năm 1982 các thành phố trên khắp thế giới - từ Hồng Kông đến Bangalore-Karnataka đến Xenia, Ohio - đều kêu gọi thành lập “Thung lũng Silicon Tiếp theo”. Theo Pitchbook, trong khi Bay Area vẫn là ngôi sao tiêu biểu cho các doanh nghiệp công nghệ - thu hút hơn một phần ba số vốn đầu tư mạo hiểm tại Hoa Kỳ trong quý 1 - thì các thành phố và khu vực toàn cầu đang cạnh tranh về mức độ chiếu sáng.

Theo Hiệp hội Đầu tư Mạo hiểm Quốc gia, lượng vốn đầu tư mạo hiểm đổ vào các công ty Hoa Kỳ trong năm 2020 đã giảm xuống 51% (từ 84% vào năm 2004). Phần còn lại của số tiền đó đã dàn trải khắp thế giới. Đặc biệt, khu vực Châu Á đã phát triển rất mạnh mẽ. Theo GlobalData, tại Trung Quốc, quốc gia bắt đầu phục hồi đại dịch tương đối nhanh, các khoản đầu tư tăng đều đặn, đạt hơn 37 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm 2021. Theo báo cáo của Venture Intelligence, các công ty khởi nghiệp Ấn Độ đã huy động được 12,1 tỷ USD trong nửa đầu năm nay. Tính đến tháng 8/2021, Ấn Độ đã có 24 Kỳ Lân - trong đó chỉ trong 4 ngày vào tháng 4 đã có 6 Kỳ Lân.

Theo báo cáo của Hiệp hội Đầu tư Vốn Tư nhân ở Mỹ Latinh, nguồn vốn cho các công ty khởi nghiệp ở Mỹ Latinh và châu Phi cũng ở mức cao kỷ lục. Dẫn đầu là Fintech, các công ty Mỹ Latinh đã huy động được khoảng 6 tỷ USD trong nửa đầu năm 2021, tăng 51% so với năm 2020. Trong khi đó, các công ty khởi nghiệp châu Phi dự kiến sẽ huy động được 2,8 tỷ đô la trong năm nay, Nigeria và Kenya là trung tâm. Theo dự đoán, đầu tư mạo hiểm vào châu Phi sẽ tăng hơn 10 tỷ đô la đến năm 2025. Trong khi nguồn vốn đầu tư trên khắp thế giới tăng lên, thì tỷ lệ nhận được của các công ty do phụ nữ lãnh đạo lại giảm: trong năm 2020 đã giảm 27% so với 2019, theo Crunchbase. Nguồn tài trợ cho những nhà sáng lập là người Da đen ở Hoa Kỳ tuy còn thấp nhưng đã tăng gấp bốn lần trong nửa đầu năm 2021, nhờ được thúc đẩy bởi phong trào công bằng chủng tộc sôi nổi.

Theo Startup Genome, từ năm 2018 đến năm 2020, dân chủ hóa nguồn vốn cho công nghệ đã tạo ra hơn 540 tỷ đô la trong 100 hệ sinh thái mới nổi. Đó là mức tăng 55% trong giai đoạn 2017 đến 2019. Tổng tài trợ giai đoạn đầu ở những khu vực này là gần 28 tỷ đô la, so với khoảng 17 tỷ đô la của năm trước. Trong số 100 hệ sinh thái hàng đầu của Startup Genome, 91 hệ sinh thái tự hào về kỳ lân trong năm 2020. Các biểu đồ sau đây cho thấy tổng số tiền tài trợ cho 100 hệ sinh thái hàng đầu trên toàn cầu trong ba năm qua. Trong khi tổng số tiền tài trợ và giá trị thu về tăng trên toàn cầu, thành phần các công ty khởi nghiệp hàng đầu cũng đang dần thay đổi. Nhìn chung, Bắc Mỹ đang giữ thị phần lớn nhất. Tuy nhiên, Châu Á và MENA đang gia tăng tỷ trọng vốn đầu tư toàn cầu hàng năm.

Tiền không phải là nguồn lực duy nhất chảy vào các hệ sinh thái toàn cầu. Thung lũng Silicon đã trải qua một cuộc di cư của các tài năng về quản lý và công nghệ do COVID-19. Theo một nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Chính sách California, trong thời kỳ đại dịch, số người rời đi nói chung đã tăng 30%. Trong đó, một số quay trở lại, và việc dời khỏi các các trung tâm công nghệ chỉ là tạm thời. Tuy nhiên, việc bắt buộc làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch lại là tiềm năng cho các công ty ở khắp nơi trên thế giới tiếp cận được với lực lượng lao động toàn cầu.

Bất chấp sự bùng nổ của các công ty khởi nghiệp, 5 kẻ khổng lồ là Alphabet, Amazon, Apple, Facebook và Google đã vượt giới hạn thị trường 8 nghìn tỷ đô la trong thời kỳ dịch bệnh. Đến tháng 8, Crunchbase đã báo cáo chỉ có 12 thương vụ mua lại các công ty kinh doanh của những người khổng lồ.

Theo vista.gov.vn (Quỳnh Như)